نوجوانان ایرانی در محاصره بازیهای غیراخلاقی

حضرت آیت‏ الله خامنه‏ اى (مدظله العالی) تبلیغ را به مفهوم رساندن پیام و سخن حق به دل انسانها دانستند و فرمودند: انتقال یک سخن قوى، محتواى متقن و بیان نافذ به مخاطب مستلزم استفاده از شیوه‏ هاى هنرى، تسلط بر مخاطب از لحاظ روحى و روانى و بهره گرفتن از شرایط زمان و مکان است، بنا بر این تبلیغ دین و حقیقت با هر کیفیتى امکان‏پذیر نیست و روحانیت شیعه باید مدرن‏ترین شیوه ‏هاى تبلیغ را براى رساندن پیام حق خود به دیگران مورد استفاده قرار دهد.

---

نوجوانان ایرانی در محاصره بازیهای غیراخلاقی

بازیهای رایانه ای به عنوان یکی از پردرآمدترین محصولات فرهنگی در فروشگاهها عرضه می‌شود و کودکان و حتی والدین بدون توجه به ماهیت بازیها و با اعتماد به برچسب بنیاد ملی بازیهای رایانه ای این محصولات را خریداری می کنند.

---

بنیاد ملی بازیهای رایانه‌ای مدعیست بازیهای دارای نشان این بنیاد عاری از اثرات مخربی همچون ابتذال و خشونت است حال آنکه عرضه وسیع سی دی های مستهجن بازیهای رایانه ای در بازار کشور با نشان این بنیاد حاکی از تناقض و اتفاقی ناگوار در عرصه تولید محصولات فرهنگی است. 

۹ خردادماه سال ۸۵ بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی در یک مصوبه ۱۱ ماده ای تصویب کرد موسسه ای غیردولتی زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیت تولید و توزیع بازیهای رایانه ای را برعهده بگیرد. این موسسه که به نام بنیاد ملی بازیهای رایانه ای نام گرفت وظیفه تهیه و تنظیم راهبردها و سیاستها را در زمینه بازیها رایانه‌ای برای ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی، برنامه‌ریزی و طراحی کلان بازیها و واردات و صادرات بازیهای رایانه ای بر عهده گرفت. همچنین یکی از مهمترین اهداف و سیاستهای این بنیاد تبیین، تقویت و ترویج مبانی فرهنگی وهویت اسلامی ـ ایرانی از طریق این صنعت بانگاه ویژه به کودکان ونوجوانان، حمایت کامل از ظرفیتهای موجود این صنعت در کشور با رویکرد بومی‌سازی و تقویت تولیدات داخلی است که در اساسنامه این بنیاد هم به آن اشاره شده است. 

تشکیل این بنیاد به این منزله بود که خانواده های ایرانی با خیالی آسوده برای فرزندان خود بازیهای رایانه ای با نشان استاندارد فرهنگی(بنیاد ملی بازیهای رایانه ای) تهیه کنند چرا که این بنیاد بر اساس سیاستها و اهداف خود نباید اجازه دهد بازیهای رایانه ای مخرب، منحرف، مبتذل، بی بند و بار و خشن میهمان فکر کودک و نوجوان شود اما برخلاف تمامی اهداف و سیاستهای بنیاد (بنیاد ملی بازیهای رایانه ای) طی این سالها موج عظیمی از بازیهای رایانه ای مخرب با نشان این بنیاد وارد بازار شده است. 

بازیهایی که در آن زنان با پوششی نامناسب و حتی مبتذل نقش آفرینی کرده و ذهن جوان را به سمت تعاملات جنسی تحریک می کند تا آنجا که در یکی از این بازیها قهرمان زن داستان با انجام حرکات مبتذل صحنه های نامناسبی را به معرض نمایش می گذارد. در بازیهای دیگر موضوع شیطان پرستی، مسلمان کشی و حتی نسل کشی دنبال می شود و نوجوان مراحل مختلف بازی را تا انتها دنبال می کند بی آنکه بداند چه تاثیر مخربی بر ذهن و افکارش خواهد داشت. نکته جالب اینجاست که در بسیاری از این بازیها هرآن چه که دین اسلام با آن مخالف است به شدت تبلیغ می شود. به نوعی که انگار تلاشی موذیانه دراین بازیها وجود دارد که قصد دارد نوجوانان را به تعارض فرهنگی و تقابل هویتی وفرهنگی بکشاند. 
البته تهاجم فرهنگی علیه اخلاق دراین بازیها حتی به نمایش عریان رابطه جنسی محدود نشده بلکه تولید کنندگان این بازیها دریک اقدام کاملا هدفمند وتوطئه آمیز مسائل دیگری را نمایش می دهند. مسائلی که تماشای آن برای کودکان ونوجوانان می تواند فاجعه آمیز باشد. مسائلی مانند تجاوز!در برخی از این بازیها مسئله تجاوز یکی از سوژه های اصلی است به گونه ای که انگار این موضوع به نمایش گذاشته شده تا قبح آن را در پیش چشم نوجوانان جوامع مذهبی وجوامع جهان سوم بشکند. 
نقش این بازیها تا حدی در روند رشد جسمانی و روحی روانی کودکان انکارناپذیر است که کودک بسیاری از مهارت های فردی و اجتماعی مورد نیاز برای زندگی آینده خود را از طریق همین بازیهایی که به نظر بسیاری بی اهمیت جلوه می کند می آموزد. به طوریکه در زمان حاضر بازیهای رایانه ای به یک نهاد اجتماعی کننده تبدیل شده اند که سن اثرگذاری را کاهش داده اند به گونه ای که اگر کودک از ۷ تا ۸ سالگی به برنامه های تلویزیون واکنش نشان می دهد و معنای روایت و شخصیتها را می فهمد، این سن در مورد بازی های رایانه ای به پنج سالگی می رسد. بدین ترتیب بازیهای رایانه ای که اجتماعی کردن کودک را زودتر از سایر رسانه ها آغاز کرده اند، در انتقال نمودهای فرهنگی به کودک قوی تر از سایر رسانه ها عمل می کنند. یک نظرسنجی در اروپا نشان می دهد که بازی ای رایانه ای برای جوانان و نوجوانان بیش از سایر محصولات سرگرم کننده اهمیت دارد؛ به همین دلیل است که در اکثر کشورها سرمایه گذاری برای تولید این رسانه نوین به مراتب بیشتر از دیگر مقوله های فرهنگی است. 

هر چند که صهیونیست و استکبار با سرمایه گذاریهای کلان از سالها قبل برنامه تهاجم فرهنگی را در دستور کار خود قرار داده و امروز هم در پوشش جنگ نرم قصد تاثیرگذری بر افکار نوجوانان و جوانان ایرانی را دارند ولی این وظیفه نهادها و سازمانهای فرهنگی است که به گفته مقام معظم رهبری باید در نوک پیکان مقابله با ناتوی فرهنگی قرار داشته باشند. اما متاسفانه غفلتها، رانتها، سهل انگاریها و عدم نظارتها موجب شده تا مهر تائید نهادی که وظیفه حراست از فرهنگ و اخلاق در بازیهای رایانه ای را دارد بر بازیهایی که در آن مسلمانان محکوم به خشونت طلبی و جنگ طلبی هستند حک شود. 
استفاده ۲۰ میلیون جوان از بازیهای رایانه ای 

عرضه وسیع سی دی های مستهجن بازیهای رایانه ای در بازار کشور با آرم و نشان بنیاد ملی بازیهای رایانه ای در حالی است که بهروز مینایی رئیس بنیاد ملی بازیهای رایانه ای اعلام کرده است:۲۰ میلیون نفر از مردم کشور روزانه از سرویس "گیم" استفاده می کنند و وقتی که برای بازی رایانه ای در ایران مصرف می شود بالغ بر ۴۰ میلیون ساعت در روز است. 
۱۸ ساله ها بیشترین استفاده کنندگان بازیهای رایانه ای 
این مقام فرهنگی کشور گفته است: متوسط سن گیم در ایران ۱۸ سال است که پیش بینی می شود این رقم در ۱۰ سال آینده به ۲۸ سال ارتقا یابد. نکته قابل تامل در گفته های مسئول کنترل بازیهای رایانه ای کشور این است که اعلام کرده اند هم اکنون بازیهایی که ژانرهایی از خشونت، بی بند و باری ، استرس و نقض مسائل دینی را به همراه داشته باشد و اعتقادات مذهبی را زیرسوال ببرد اجازه فروش ندارد. 

در این میان همچنان بازیهای رایانه ای به عنوان یکی از پردرآمدترین محصولات فرهنگی در فروشگاهها عرضه می‌شود و کودکان و حتی والدین بدون توجه به ماهیت بازیها و با اعتماد به برچسب بنیاد ملی بازیهای رایانه ای این محصولات را خریداری می کنند. غافل از اینکه بهترین ابزاری که غرب می توانست از آن برای ایجاد انحراف هویتی واخلاقی در جوانان استفاده کند همین بازیهای رایانه ای است که در غفلت مسئولین و خانواده ها همبازی ثابت کودکان و نوجوانان ایرانی شده است. تاسف برانگیزتر آنکه دستگاهی که وظیفه مقابله با این موج را دارد خود به عاملی برای ترویج بازیهای رایانه ای مبتذل ومستهجن تبدیل شده است. 
با این همه بررسی های اجمال بازار نشر وعرضه بازی های رایانه ای نشان می دهد که نظارت مستمر و مؤثر حلقه ای مفقوده در سیر تولید و عرضه بازیها در ایران است که در این میان شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز باید در اقدامی عاجل فعالیتهای این بنیاد را بازنگری کند.

ادامه دارد...

روز هشتم شهریور روز مبارزه با تروریسم و شهادت مظلومانه شهیدان رجایی و باهنر 1360

شهیدان عزیزمان مرحوم آقای رجایی و مرحوم آقای باهنر، حقیقتاً دو نمونه برجسته از یاران انقلاب و امام بودند. وقتی که اسم شهید رجایی و شهید باهنر می‌آید، مردم در ذهنشان نیست که فقط از دو شهید تجلیل می‌کنیم، می‌فهمند که یک جریان فکری و عملی و انقلابی است که مورد تجلیل قرار می‌گیرد.                                                                                                       مقام معظم رهبری (مدظله العالی)

---

روز هشتم شهریور روز مبارزه با تروریسم و شهادت مظلومانه شهیدان رجایی و باهنر 1360

اشاره

روز هشتم شهریور، که روز مبارزه با تروریسم نام دارد، مصادف است با عملیات كم سابقه تروریستی نسبت به مقامات ارشد كشورمان در سال 1360 كه به شهادت رئیس جمهور و نخست وزیر كشورمان و تنی چند از همراهان آنها انجامید. تروریسم، از اساسی ترین معضلات جامعه جهانی و خطرناک ترین تهدیدها بر ضد حقوق ملت ها و ثبات بین المللی است. در طول تاریخ، به ویژه یک صد سال اخیر، تروریسم، ریشه مهم ترین تهدیدها بر ضد صلح و امنیت جهانی بوده است. وضعیت دردآور و فاجعه آمیز بیشتر ملت ها و کشورهایی که در آتش جنگ و خون ریزی می سوزند و از آوارگی و فقر رنج می برند، معلول اغراض سلطه گرانه و تروریستی است. نویسنده در این مقاله به مناسبت روز مبارزه با تروریسم، مسائل و موضوع هایی از این پدیده شوم را که ساخته و پرداخته قدرت های استکباری است، بررسی کرده است.

تروریسمِ خوب و بد!

ترور، واژه ای لاتین، به معنای ترس و وحشت زیاد است. همچنین تروریسم، به مفهوم به کارگیری خشونت و تهدید با انگیزه سیاسی آمده است. هرچند تروریسم موضوع تازه ای نیست و از گذشته های دور مطرح بوده، ولی در دهه ها و به ویژه سال های اخیر، از اهمیت زیادی برخوردار شده است. نکته قابل ملاحظه اینکه حکومت های گوناگون، به موضوع تروریسم از دید خاص خود می نگرد. اگر این واژه در قالب معنایی جامع و مانع قرار گیرد، می توان امیدوار شد که در جهان امروز، آثار تخریبی تروریسم رو به کاهش گذارد. تنها مانع در این عرصه، قدرتمندان و زورمداران دنیا هستند؛ آنان که تروریسم را به دو شاخه خوب و بد تقسیم می کنند و هر فرد، گروه یا کشور همراه خود را از دامنه تعریف تروریسم خارج می سازند.

بزرگ ترین قربانی تروریسم

واقعیت این است که اسلام، خود، بزرگ ترین قربانی تروریسم است. پیشوایان معصوم علیهم السلام همگی به دست حکومت های ستمگر ترور شدند و شربت شهادت نوشیدند. نمونه روشن آن، مولای متقیان حضرت علی علیه السلام است که به دست ناپاک ترین دشمنان انسانیت ترور شد. اسلام اگرچه مبارزه بر ضد طاغوت های زمان، ستمگری و استعمار را محترم می شمارد و دفاع از مظلومان در برابر ظالمان و قدرت های سلطه گر را جهاد می داند، در مقابل، کشتن یک فرد بی گناه را به منزله کشتن تمام انسان ها دانسته است.

ابزار سلطه

هدف استکبار غرب، مبارزه با تروریسم نیست. امریکا و صهیونیسم، دو گروهی هستند که نامشان در صدر فهرست تروریسم جای دارد و تروریسم هرگز نمی تواند بر ضد مکتب تروریسم مبارزه کند. امریکایی ها فقط و فقط درصدد تبدیل تهدیدهای امنیتی به فرصت های سیاسی و اقتصادی برای تثبیت نظریه «نظم نوین جهانی» به رهبری خود هستند. آنها به این هدف نیز نخواهند رسید؛ زیرا خداوند قدرت ستمگران و زورگویان را در هم می شکند و مکر آنها را به خودشان باز می گرداند.

ایران، قربانی تروریسم

امریکایی ها به مدت دو دهه سازمان تروریستی مجاهدین خلق (منافقین) را زیر چتر حمایت مالی، سیاسی و تبلیغی خود قرار دادند و از جنایت های تروریستی آنان بر ضد مردم جمهوری اسلامی ایران حمایت کردند. این گروهک با شیوه قهرآمیز و قتل سیاسی، درصدد حذف فیزیکی عناصر کارآمد و طراحان فکری نظام برآمد تا با ایجاد خلأهای جدی در ارکان حساس کشور، شرایط سقوط جمهوری اسلامی ایران را فراهم سازد. شهدای محراب، شهدای هفتم تیر و هشتم شهریور، شهیدانی چون لاجوردی، قرنی و صیاد شیرازی، از جمله قربانیان تروریسم بودند که به دست منافقان به شهادت رسیدند. استکبار جهانی در برابر این فعالیت های تروریستی، نه تنها هیچ واکنشی از خود نشان نداد، بلکه از آن حمایت می کرد.

امریکا و دیکتاتور عراق

در واقعه فتح لانه جاسوسی امریکا در تهران، اسناد سفارت امریکا به روشنی نشان داد که حزب بعث عراق پس از قرارداد 1975 الجزایر با ایران، تمایل خود را به گسترش رابطه با امریکا ابراز کرد. پیروزی انقلاب اسلامی، تمام معادلات و محاسبات امریکا و صهیونیسم را به هم ریخت. بنابراین، با کمک رسانی امریکا، صدام حسین در تیرماه 1358 زمام امور عراق را به دست گرفت. امریکا پس از شکست در عملیات طبس و خدشه دار شدن حیثیت جهانی و اسطوره شکست ناپذیری اش، به سازمان دهی طرح تجاوز نظامی گسترده از طریق عراق به ایران پرداخت. مجهز ساختن ارتش عراق به انواع وسایل نظامی و موشک های پیشرفته، ایجاد مراکز پرورش تروریسم و کانون حفاظت از تروریست ها در عراق و مسلح ساختن دیکتاتور عراق به سلاح های کشتار جمعی، نمونه هایی کوچک از حمایت های امریکا از صدام است تا آن جا که دولت امریکا، یک ماه پیش از آغاز حمله عراق به ایران، محدودیت های موجود در قوانین داخلی خود را برای دست یابی عراق به سلاح های حساس لغو کرد.

امریکا و طالبان

بر اساس تحقیقات و اظهار نظرهای صاحب نظران و کارشناسان امور افغانستان در غرب و منطقه خاورمیانه، دولت امریکا در شکل گیری گروهک تروریستی طالبان نقشی تعیین کننده و اساسی داشته است و این گروه با پشتیبانی و حمایت مستقیم امریکا و کشورهای هم پیمانش در منطقه به وجود آمد. مخدوش ساختن چهره اسلام در افکار عمومی جهانیان به ویژه افکار عمومی غرب، ناامن ساختن مرزهای شرقی ایران و دامن زدن به اختلاف های شیعه و سنی، از اهداف امریکا در تشکیل و تقویت طالبان بود. بن لادن نیز مانند صدام، سال ها با امریکایی ها مرتبط بود و با سرویس های امنیتی غرب، به ویژه سازمان سیا همکاری می کرد. با این حال، پس از پدید آمدن پاره ای اختلاف نظرها، تضاد و تقابل دولت امریکا با او آغاز شد که تاکنون ادامه دارد.

تروریسم دولتی

یکی از شرم آورترین گونه های تروریسم، تروریسم دولتی است؛ بدین معنا که کشتن و از میان بردن فیزیکی افراد، در قالب قانون از سوی مجلس یا دولتی به تصویب برسد. در حال حاضر، اصلی ترین کانون تروریسم دولتی، رژیم صهیونیستی است. برای نمونه، یک بار در نشست کابینه امنیتی اسرائیل، حمله به چهل مرکز کلیدی مناطق خودگردان فلسطین و ترور 26 شخصیت فلسطینی به تصویب رسید، ولی هیچ یک از سردمداران کاخ سفید و رهبران غربی فریاد بر نیاورد که این اقدامات با حقوق جهانی بشر در تناقض است. اگر اسرائیل صدها ترور انجام دهد، تروریست شمرده نمی شود، ولی اگر مسلمانی در برابر جنایات صهیونیست ها از خود دفاع کند، حالت تدافعی او را ترور تفسیر می کنند.

ارباب حلقه به گوش

از نخستین روزهایی که زمزمه های اشغال سرزمین فلسطین شکل گرفت، امریکا و انگلیس که بر دستگاه های خبری، نظام اطلاعاتی، رسانه های ارتباط جمعی و منابع اقتصادی و مالی جهان تسلط و نفوذ گسترده و تعیین کننده داشتند، در خدمت استراتژی تحمیل رژیم صهیونیستی بر سرزمین فلسطین قرار گرفتند. اشغال سرزمین یک ملت، مستلزم ستم و انجام زشت ترین اعمال تروریستی و نقض ارزش های اخلاقی و حقوق بشر است. اقداماتی که هم اکنون در سایه سکوت معنادار سازمان ها و نهادهای به اصطلاح مدافع حقوق بشر، در نقاط گوناگون سرزمین های اشغالی فلسطین رخ می دهد. حمایت امریکا از رژیم صهیونیستی بسیار گسترده است. یکی از نمایندگان مجلس سنای امریکا با اذعان به این مطلب می گوید: «ما در این سال ها به قدری در اسرائیل پول ریخته ایم که به هیچ کشور دیگری روی کره زمین داده نشده است. ما همان طور از اسرائیل حمایت کرده ایم که دولت امریکا از ایالات پنجاه گانه خود حمایت می کند... .

خاطره ای از بچه های تفحص پیکر شهداء در لشکر 27 محمدرسول الله (ص)

شهدا، علاوه بر مقامات رفیع معنوى - که زبانها و قلمها از توصیف آن و چشم و دلها از مشاهده‌ى آن ناتوانند - مشعلدار پیروزى و آزادى و استقلال ملتند و حق بزرگ آنان بر گردن ملت، بسى عظیم است.                               مقام معظم رهبری (مدظله العالی) 

---

خاطره ای از بچه های تفحص پیکر شهداء در لشکر 27 محمدرسول الله (ص)

قرض

سال 1374 بود. من ساکن تهران بودم و به همراه پدرم در بازار کسب و کار خوبی داشتم و اوضاع زندگیم خوب بود. همان زمان بود که توفیق یافتم به همراه گروه تفحص شهداء در لشکر 27 محمد رسول الله (ص) ملحق بشوم. من به همراه خانواده به اهواز رفتم اون جا یک خونه خیلی کوچیک کرایه کردیم و من با تیم تفحص برای پیدا کردن پیکرهای شهداء به منطقه می رفتم چند ماهی به همین منوال گذاشت حقوقی که بابت تفحص شهداء به من می دادند خیلی کم بود و به زور به بیستم هر ماه می رسید مجبور بودیم از مغازه دارها نسیه خرید کنیم تا سر ماه که حقوق گرفتیم تسویه کنیم آواخر ماه بود که طبق معمول پولی در منزل نداشتیم و از مغازه داران نسیه خرید می کردیم یکی از اقوام من از تهران با من تماس گرفت و گفت که قراره برای انجام کاری به اهواز بیایم و قسط دارد یکسری هم به خانه ما بزند.آدرس خونه رو از من گرفت و گفت که ظرف یکی و دو روز آینده به اهواز میرسه. از یک طرف خوشحال بودم که می تونستم اقوامم رو ببینم اما از طرفی فکرم مشغول شود که ما پولی تو خونه نداریم تا بتونیم از مهمونمون پذیرایی کنیم چوب خط حساب دفتریمون هم پیش کسبه محل پرشده بود، رو نداشتیم که درخواست جنس نسیه کنیم. خلاصه با همین افکار به سمت منطقه تفحص رفتم به مدد خدا و یاری اهل بیت توفیق پیدا کردیم پیکر چند شهید را در زیر خاک پیدا کنیم استخوان های که در حجابه پارچ های پوسیده لباس در زیر خاک آرامیده بودند با احتیاط و اشک شوق و حسرت شهیدی را از زیر خاک بیرون آوردیم و به پایگاه انتقال دادیم. از میان لباس های شهید یک عکس از خود شهید و چند خط نوشته رو پیدا کردم شهید دادگر  مشغول تماشای عکس او شدم که یکباره ، دوباره یاد خونه و مهمون های که قرار بود از تهران برام بیان افتادم .

به عکس شهید نگاه کردم و یکباره اشک از چشمام روانه شد. شروع کردم به دردل کردن با عکس شهید برادر می بینی اعضای ما چطوری شده. به خاطر عشق و ارادتی که به شما داریم کار و درآمد زندگیمو در تهران رها کردم اینجا آمدم و حالا نمی توانم از دو سه تا مهمون توی خونم پذیرایی کنم، خلاصه چند دقیقه ای با این شهید صحبت و دردل کردم بعد از اتمام مأموریت خیلی سریعی به خانه رفتم تا از اوضاء خانه و مهمون های که قرار بود برام بیان مطلع بشم وقتی رسیدم خونه همسرم گفت مردی که خودشو از اقوام شما معرفی می کرد سراغ شمارو گرفت و وقتی که دید شما خانه نبودید داخل نیامد مقداری هم پول داد و گفت که به شما بدهم از این که مهمون از پشت درب خانه برگشته بود خیلی ناراحت بودم اما نمی دونستم که چرا پول برای من گذاشته بودند احتمال دادم که پول رو پدرم برام فرستاده باشد پول رو برداشتم رفتم تا با کسبه محل تسویه حساب کنم اما با کمال تعجب دیدم که شخصی خودشو پسرعموی من معرفی کرده با همه اونها تسویه حساب کرده خیلی ناراحت شدم اصلاً دلم نمی خواست که اقوام من از اوضاء نامناسب مالیم خبردار بشن به خانه برگشتم همسرم می خواست که لباس های مرا بشوید و داشت جیب های لباسم را خالی می کرد. یکباره نگاهش به عکس شهید دادگر افتاد با تعجب به من گفت:همین مرد بود که درب خانه آمد و گفت فامیل شماست نگاهی به همسرم کردم و نگاهی به عکس شهید انداختم حدس میزدم که همسرم اشتباه می کند به سراغ مغازه دارا و کسبه محل رفتم و عکس رو به اونا نشون دادم همه کسبه تأیید کردند که صاحب همین عکس بود که بدهی من رو به اونا تسویه کرده و خودشو پسرعموی من معرفی کرده. اشک بود که از چشمان من جاری بود یاد حرف هایم و درد و دلم با شهید افتادم خجالت می کشیدم به عکس شهید نگاه کنم چقدر دل من کوچیک و افق دید من کوتاه بود و چقدر شهداء اهل معرفت هستند و پیش خدا عابرو دارند.

اون پولی که شهید دادگر  به من قرض داد بهونه ای شود تا با وجود گذاشت این همه سال من باور کنم که همه عمر و لحظه ها و فرصتهای زندگیمو به شهدا بدهکارم ،ما همه بدهکار شهداء هستیم .

---

اگه از این دست عنایات برای شما هم اتفاق افتاده است با ما در ارتباط باشید تا بتوانیم آن رویداد را از زبان شما به تصویر بکشیم . التماس دعا 

علل و عوامل پيدايش آسيب هاي اجتماعي، به ويژه در ميان نوجوانان و جوانان دانش آموزان

چکیده
آسیب های اجتماعی یکی از پدیده هایی است که در تمامی جوامع و در تمامی دوران ها وجود داشته و برخورد با آن ها هم در جوامع مختلف متفاوت بوده است. اما یکی از بنیادی ترین مسأله در پیشگیری و کنترل آسیب های اجتماعی، توجه به موضوع فرهنگ جوامع و بومی سازی شیوه های اتخاذ شده در تمامی عرصه هاست.
اما باید توجه داشت که آسیب های اجتماعی رابطه تنگاتنگی با مسائل اجتماعی داشته و مسائل اجتماعی بسترساز آسیب های اجتماعی محسوب می شوند. در توضیح مطلب باید گفت که هر آسیبی یک مسأله اجتماعی تلقی می شود اما لزوماً هر مسأله اجتماعی آسیب محسوب نمی شود. مثلاً طلاق یا افزایش سن ازدواج، تجرد یا بیکاری لزوماً آسیب اجتماعی نیست اما یک مسئله اجتماعی است.
علل و عوامل پيدايش آسيب هاي اجتماعي، به ويژه در ميان نوجوانان و جوانان را مي توان به سه دسته عمده تقسيم نمود:
1.عوامل معطوف به شخصيت؛ 2. عوامل فردي؛ 3. عوامل اجتماعي
کلیدواژگان:
آسيب هاي اجتماعي، اینترنت، فضای مجازی، ازدواج، هنجارهای اجتماعی.

عوامل شخصيتي
اين دسته از عوامل معطوف به عدم تعادل رواني، شخصيتي و اختلال در سلوك و رفتار است كه به برخي از آن ها اشاره مي شود:
معمولاً ويژگي هاي شخصيتي افراد بزهكار و كجرو، بي قاعدگي رابطه و ارتباط ميان فرد و جامعه و ارتكاب رفتارهاي نابهنجار و خلاف مقررات اجتماعي است، ولي معمولاً از نظر مرتكب و عامل آن در اصل و يا در مواقعي خاص، اين گونه رفتارها ناپسند شمرده نمي شود. افراد روان رنجور و روان پريش نسبت به ارزش ها، هنجارها و مقررات اجتماعي بي تفاوت بوده و كمتر آن ها را رعايت مي كنند. اعمال و شيوه هاي رفتاري اين گونه افراد نظام اجتماعي را متزلزل و گاهي نيز مختل مي كند و موجب مي شود كه رعايت ارزش هاي اخلاقي و هنجارها در جامعه و نزد ساير افراد زيرسؤال رفته و آن را به پايين ترين سطح عمل تنزل دهد. برخي از مشخصه هاي بارز و برجسته شخصيتي اين گونه افراد، خودمحوري، پرخاشگري، هنجارشكني، فريبندگي ظاهري و عدم احساس مسئوليت مي باشد. اين گونه افراد به پيامد عمل خود نمي انديشند، در كارهاي خود بي پروا و بي ملاحظه هستند و در پند گرفتن از تجربيات، بسيار ضعيف بوده و در قضاوت هاي خود يك سويه مي باشند. اين نوع شخصيت ها عمدتاً از محيط اجتماع، خانه و مدرسه فرار كرده، پاي بند قواعد، مقررات و هنجارهاي اجتماعي نيستند و به دنبال هر چيزي مي روند كه جلب توجه كند. حتي در پوشش و سبك و شكل ظاهري خويش، به ويژه در شيوه لباس پوشيدن، آرايش مو و صورت به گونه اي كه خلاف قاعده و خلاف سبك مرسوم ساير افراد اجتماع باشد، عمل مي كنند تا جلب توجه نمايند.گروهي از افراد بزهكار و كجرو نيز ويژگي هاي شخصيتي ديگري دارند؛ خودمحور و پيوسته به تمجيد و توجه ديگران نيازمندند و در روابط خود با مردم به نيازها و احساسات آنان توجه نمي كنند. اين افراد اغلب با رؤياهايي در مورد موفقيت نامحدود و درخشان، قدرت، زيبايي و روابط عاشقانه آرماني سرگرم اند. اغلب اين افراد والديني داشته اند كه از نظر عاطفي نسبت به آنان بي توجه اند يا سرد و طردكننده بوده و يا بيش از حد به آنان محبت كرده و ارج مي نهند. آنان به علت سركوب خواسته ها و فقدان ارضاي تمايلات دروني، از كانون خانواده بيزار شده و به رفتارهاي نابهنجار نظير فرار از خانه، ترك تحصيل، سرقت و اعتياد گرايش پيدا مي كنند.
گروهي نيز افرادي برون گرا و به دنبال لذت جويي آني هستند، دم را غنيمت مي شمارند، دوست دارد در انواع ميهماني ها وجشن ها شركت كنند، تشنه هيجان و ماجراجويي اند، به همين دليل براي لذت جويي دست به اعمال خلاف و بزهكارانه مي زنند.
سرانجام گروهي از افراد بزهكار نيز مشخصه بارزشان، پرجوش و خروشي و بيان اغراق آميز، هيجاني، روابط طوفاني بين فردي است.
هيجان طلبي، ماجراجويي، تنوع طلبي، كنجكاوي، استقلال طلبي افراطي، خودباختگي احساسي و غلبه كنش هاي احساسي بر كنش هاي عقلاني از جمله مشكلات رفتاري است كه فرد را به سوي موقعيت هاي خطرزا و ارتكاب اعمال بزهكارانه رهنمون مي كند.
از ديگر مشكلات روحي رواني كه منجر به رفتارهاي ضداجتماعي مي شود، مي توان به ضعف عزتّ نفس، احساس كهتري، فقدان اعتماد به نفس، احساس عدم جذابيت، افسردگي شديد، شيدايي و اختلال خلقي اشاره نمود. چنين افرادي معمولاً مستعد انجام رفتارهاي نسنجيده و انحرافي هستند.
عوامل فردي
در حوزه عوامل فردي، مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
- آرزوهاي بلند،
- خوش گذراني و لذ ت طلبي،
- قدرت، استقلال و عافيت طلبي،
- زياده خواهي،
- بي بندوباري و لاابالي گري،
- بي هويتي و بي هدفي در زندگي.
افراد گاهي اوقات براي رسيدن به آمال و آرزوهاي بلند و دست نيافتني و مدينه فاضله اي كه رسانه هاي ملّي و يا ماهواره ها تبليغ مي كنند، مرتكب جرايم مي شوند. گاهي اوقات هم ارتكاب جرايم را فقط يك كار تفنّني و به عنوان گذران اوقات فراغت مي دانند با اينكه ممكن است در خانه و محيط اطراف خود مشكل حادي هم نداشته باشند كه آنان را مجبور به ارتكاب رفتار نابهنجار نمايد، ولي فقط به خاطر اينكه در چند روز زندگي خوش باشند، دست به ارتكاب اعمال خلاف عرف و اجتماع مي زنند.
گاهي نيز افراد از نعمت خانواده و والدين عاطفي برخوردارند، اما به خاطر شكست در تحصيلات و ناتواني در ادامه تحصيل، تحقير معلمان و فشارهاي بي مورد والدين مجبور مي شوند خود را به گونه اي ديگر نشان دهند و به اصطلاح «خودي» نشان دهند. و اين حكايت از ميل به استقلال طلبي، قدرت طلبي و يا عافيت طلبي در نوجوانان و جوانان دارد كه به دليل عدم ارضاي صحيح آن دست به ارتكاب اعمال ناشايست مي زنند.
عده اي از نوجوانان نيز به دليل روحيه تنوع طلبي و زياده خواهي و عدم تربيت صحيح و عدم هدايت درست اين غريزه طبيعي، دست به اعمال خلاف مي زنند.
گاهي هم عده اي ممكن است داراي زندگي مرفهي باشند و هيچ گونه كمبود مالي و عاطفي نداشته باشند، ولي به دليل اين كه روحيه فاسدي دارند و به اصطلاح بي بند و بار و بي هويت اند و يا هدفي در زندگي ندارند، ميل به بزهكاري پيدا مي كنند.

عوامل اجتماعي
در بررسي آسيب ها و انحرافات اجتماعي، به عنوان يك پديده اجتماعي، به علل اجتماعي انحرافات مي پردازيم .به هر حال، عوامل متعددي در اين زمينه نقش دارند كه در اينجا به یکی از آ ن ها اشاره مي گردد:
- عدم پاي بندي خانواده ها به آموزه هاي ديني
مطالعات و تحقيقات نشان مي دهد تا زماني كه اعضاي جامعه پاي بند به اعتقادات مذهبي خود باشند، خود و فرزندانشان به فساد و بزهكاري روي نمي آورند. در پژوهشي كه توسط مركز ملّي تحقيقات اجتماعي كشور مصر در سال 1959 صورت گرفته است، 72 درصد نوجوانان بزهكار، كه به دليل سرقت و دزدي توقيف و يا زنداني شده بودند، نماز نمي گزاردند و 53 درصد آنان در ماه رمضان روزه نمي گرفتند. به هر حال، اين انديشه كه كاهش ايمان مذهبي يكي از علل عمده افزايش نرخ جرم در جوامع پيشرفته و غربي است، نظري عمومي است. تحقيقات صورت گرفته در كشور نيز مؤيد همين نظريه است.
آسیب شناسی وسائل ارتباط جمعی
وسائل ارتباط جمعی به ابزاری گفته می شود که در یک جامعه از آن برای ابلاغ پیام ها و بیان افکار و انتقال مفاهیم به دیگران استفاده می شود. بررسی اثرات این وسائل یکی از پیچیده ترین مباحث در آسیب شناسی اجتماعی است. به همین دلیل ، بسیاری از جامعه شناسان در درستی نتایج پژوهش هایی از این دست تردید نشان می دهند. امروزه گسترش و توسعه وسائل ارتباط جمعی به حدی است که دوران حاضر را عصر ارتباطات نامیده اند. مک لوهان دنیا را با مفهوم دهکده ای جهانی می شناسد ولی گوید وسائل ارتباط جمعی دارای چنان قدرتی هستند که می توانند نسلی تازه در تاریخ انسان پدید آورند، نسلی که با نسل های پیشین بسیار متفاوت است. از اثرات منفی وسائل ارتباط جمعی معتاد شدن به معنی عام کلمه است. در بسیاری از موارد انسان ها چنان به رسانه ها معتاد می شوند و بدان اعتماد می ورزند که در ساعت معین بدان نیاز می یابند. تأخیر یا فقدان، موجبات از بین رفتن تعادل آنان را فراهم می سازد و زمانی که بدان می رسند (مثلاً دستیابی) به روزنامه مورد علاقه، قدرت اندیشه از آن سلب می شود. آنان بدون هیچ تردید یا اندیشه ای نو، یا آموزه آنرا می پذیرند. بی شبهه، این فرایند که با خصلت ویژه انسان اندیشمند متباین است، موجب می شود که ذهن دچار کرختی می شود و فرد در جریان حوادث همچون پر کاهی بر روی، سیلاب خروشان، نا خواسته و بی اراده به این سو و آن سو کشیده گردد. دو موضوع در ارتباط با وسائل ارتباط جمعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است: الف- امور جنسی: در مورد مسائل ارتباط جمعی در امور جنسی هنوز تحقیق جامعی صورت نگرفته است؛ زیرا تأثیر آن قابل مشاهده و بالا تر از آن قابل کنترل نیست. ب- خشونت و پرخاشگری: درباره رفتار خشونت آمیز ناشی از وسائل ارتباط جمعی پژوهش های زیادتری انجام شده است. با توجه به فزونی پرخاشگری در جامعه صنعتی و شهری امروزی، برخی برای توجیه این پدیده، وسائل ارتباط جمعی را مسئول می دانند زیرا فیلم، مجله، روزنامه، کتاب، تلویزیون، ویدئو، ماهواره و اینترنت حاوی تصاویر و مطالبی است که در آن اشاره به خشونت، تهاجم و خیانت بسیار دیده می شود. یافته های پژوهشی نشان می دهد که فیلم های سینمایی، تلویزیونی ، ویدئویی و اینترنتی از عوامل بسیار مؤثر در کژرفتاری و بزهکاری نوجوانان و جوانان هستند. نمایش اعمال خشونت بار، کشتار، جنایت، خون آشامی و نیز صحنه های هیجان انگیز در فزونی تشدید کجروی ها اثر به سزایی دارد . جوانان و حتی سالمندان علاقمندی شدیدی به تماشای صحنه های شهوترانی نشان می دهند که نشان بیماری « نظر بازی» است.
- اثرات منفی وسائل ارتباط جمعی
باز داشتن از کارهای تحصیلی و اختصاص وقت نوجرانان و جرانان به خود، ارائه صحنه های خشونت آمیز و رواج خشونت، جریحه دار کردن عواطف نوجوانان و جوانان، سوق دادن زودرس به طرف زندگی بزرگسالی، خلق نیازهای کاذب، رابطه با جرم و جنایت ( فراهم کردن زمینه های ارتکاب جرم )، برانگیختن حالت تهاجمی، محدود کردن قدرت ابتکار و خلاقیت، بیگانه ساختن جوانان و نوجوانان با مطالعه، تسخیر ذهن نوجوانان و جوانان، تهدید سلامتی «جسمی، روانی و رفتاری کودکان، جوانان و نوجوانان»، افزایش حالت انفعالی و بی تفاوتی، رواج رفتارهای ضد اجتماعی از طریق مشاهده و یادگیری توسط نوجوانان و جوانان پیامدهای خانوادگی ناشی از اعتیاد به اینترنت، اختلاف و نزاع های مستمر در روابط زناشوئی، اختلال در انجام وظائف خانوادگی به علت گرایش بیش از حد به اینترنت، افزایش طلاق و جدائی ناشی از اختلافات و درگیری های بین زوجین بر اثر استفاده بی رویه از اینترنت، گوشه گیری و انزوا در خانواده، مشکلات و اختلاف بین والدین و فرزندان.
پیامدهای آموزشی ناشی از اینترنت: کاهش چشمگیر در میزان مطالعه، افت نمرات درسی، غایب شدن از کلاس ها، کاهش روابط بین دانش آموزان و معلمان، اختلال در روابط بین دوستان و همکلاسی ها، گوشه گیری و انزوا در محیط مدرسه.

انواع آسیب شناسی اینترنت، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی
درهزاره ی سوم، اینترنت نقش مهم و روز افزونی در زندگی نوجوانان و جوانان ایفا می کند. جاذبه اینترنت باعث شده تا بسیاری ازجوانان و نوجوانان به جای تعامل با همسالان و والدین،کامپیوتر را برگزینند.
این همنشینی با کامپیوتر به مرور زمان تجربه شیرین درجمع بودن را از فرد می گیرد و می تواند منجر به انزوا و افسردگی شود، همچنین اینترنت با داشتن ویژگی های منحصر به فرد مثل دسترسی آسان سهولت استفاده،گمنامی کاربران و هزینه پایین در سالیان اخیر به یکی از عمومی ترین رسانه های جمعی جهان تبدیل شده است. استفاده از اینترنت در بین نسل جدید جامعه در حال گسترش است و بخشی از زندگی افراد را تشکیل می دهد. امروزه برای خرید، جمع آوری اطلاعات،گفتگو با سایر کاربران و بسیاری از فعالیت های دیگر از اینترنت استفاده می شود.آنگونه که به نظرمی رسد هیچ جنبه ای از زندگی نیست که تحت تأثیر این دهکده جهانی قرار نگرفته باشد. اینترنت پدیده شگفت قرن انقلاب مهمی در ارتباط پدید آورده است ویژگی عمده ای که در اینترنت وجود دارد و در سایر رسانه ها دیده نمی شود تعامل است. اینترنت مانند صنعت چاپ امکان ایجاد اطلاعات، را برای عموم فراهم می کند. مانند تلفن تبادل اطلاعات، را امکان پذیر می سازد اما ویژگی عمده آن در داشتن بازخورد و قابلیت تعامل است که سبب شخصی کردن ارتباطات، ومبادلات، این اطلاعات، شخصی می شود.
مطالعات، اخیر نشان می دهدکه استفاده ازاینترنت، سبب احساس ناکامی، تنهایی، اضطراب وبطور کلی کاهش سلامت روانی می شود.
در این بخش به برخی پیامد‌های عمومی ‌استفاده گسترده از اینترنت، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در جامعه ، که عمدتاً از سوی نوجوانان و جوانان ( دانش آموزان) صورت می‌گیرد می‌پردازیم:
- معضلات اینترنت و فضای مجازی
معضلات اینترنت و فضای مجازی را می توان به این چند دسته تقسیم نمود:
1)مشغول شدن فکر افراد به مسائلی که آن ها را از شکوفایی باز می دارد زیرا ذهن فعال بزرگترین سرمایه برای جامعه امروزی می باشد وقتی ذهن به عوامل مبتذل مشغول شود و دیگر جایی برای خلاقیت و سازندگی باقی نمی ماند. البته این نکته قابل ذکر است که برای پر کردن اوقات فراغت استفاده از اینترنت مانعی ندارد ولی تنها استفاده از سرگرمی که فعالیت های مفید زندگی را تحت الشعاع قرار دهد و فکر آن ها را معطوف به عواملی کند که جز گمراهی سودی ندارد می تواند به یک فاجعه بزرگ تبدیل شود.
(2درگیری احساسی در اینترنت؛ یکی از مهمترین مسائلی که اکنون با آن مواجه هستیم و بسیاری از جوانان درگیر آن هستند، عشق اینترنتی و رابطه های جنس مخالف در آن است و متأسفانه به معضلی تبدیل شده است و اکنون بسیاری از روانشناسان مطالعات و تحقیقات خود را به آن اختصاص داده اند و برنامه ها و همایش های زیادی در رسانه ها و مجامع به آن می پردازند و یکی از بزرگترین نگرانی های خانواده هایی شده است که فرزندانشان به این وسیله گرایش دارند زیرا سایت هایی وجود دارد و چت روم هایی طراحی شده است که مکانی برای دوست یابی دختران و پسران می باشد . و بسیاری از افراد تنها هدفشان از وارد شدن به این سایت ها یافتن دوست و گاهی انتخاب همسر برای آینده خود می باشد.

ابعاد امنیتى- اطلاعاتى
الف) تجمعات و اجتماعات
اینترنت این ویژگى را داراست که مى تواند به عاملى براى یکپارچگى گروه ها و برگزارى میتینگ هاى سیاسى تبدیل شود.
ب) جاسوسى اینترنتى
دسترسى آسان به سایت هاى جاسوسى آمریکا و اسرائیل و کشورهاى دیگر، امکان ارسال و دریافت ایمیل به هر نقطه از دنیا و غیرقابل کنترل بودن داده هاى مبادله شده در ایران، ضریب انجام جاسوسى از طریق اینترنت را بالا برده است.
پ) انتقال اطلاعات
امروزه با دسترسى به اینترنت امکان انتقال و انتشار هرگونه اطلاعات طبقه بندى شده بر روى اینترنت و یا با استفاده از آن فراهم شده است.
ت) جایگزینى رسانه اى
اینترنت در مقابل رسانه هاى رسمى که Main Stream Media نام دارند به عنوانAlternative Media یا رسانه جایگزین مطرح است. در واقع با وجود اینترنت انحصار سیستم رسانه اى کشور از دست رسانه هاى سنتى خارج شده و خلأ موجود در رسانه هاى رسمى را این رسانه هاى جایگزین پر مى کنند.
ث)کاهش اقتدار سیستم امنیتى و اطلاعاتى
به دلیل امکان نشر بدون واهمه و فارغ از امکان شناسایى سیستم امنیتى و اطلاعاتى، اقتدار سنتى خود را در کنترل افکار عمومى و یا اشراف اطلاعاتى معمول از دست داده است. اصل نخست در سیستم هاى امنیتى و اطلاعاتى، پنهان کارى و محرمانگى است و اصل اول در اینترنت انتشار اطلاعات است.
ج) مکانیسم هاى جدید شایعه سازى
بسیارى از سایت هاى خبرى و غیرخبرى با انتشار شایعات و خبرهاى جعلى بر افکار عمومى تأثیر مى گذارند، وبلاگ ها هم امکان دیگرى در این راستا هستند.
ح) آموزش هاى مخرب
مواد مخدر و گروه هاى ضاله اغلب در هر زمینه اى که تصورش را بکنید سایت اینترنتى به زبان فارسى درست شده است و افراد به راحتى امکان آشنایى با هر فرقه و هر فعالیت منفى را که بخواهند، دارند.

ابعاد اجتماعى
الف) ارتباطات نامتعارف میان قشر جوان
جوانان، یکی از گروه های سنی هستند که علاقه شدیدی به اینترنت و فضای مجازی نشان داده اند. این رسانه به واسطه چندگانگی و هم چنین قدرت جذب افراد، جایگاه ویژه ای در میان این گروه سنی در سراسر دنیا پیدا کرده است. فضای مجازی به دنیای مجازی ایجاد ارتباط و ابراز عقاید جوانان تبدیل شده و این حالت در کشورهای گوناگون از شدت و ضعف برخوردار است. اینترنت و فضای مجازی، فضای لازم برای بروز هیجانات جوانان را فراهم می آورد؛ این افراد به راحتی می توانند در حالی که در محیط خانه یا مدرسه هستند با دیگران ارتباط برقرار نمایند. به طورکلی فضای مجازی شکل های جدیدی از انسان اجتماعی تولید می کند و جوانان به لحاظ انعطاف پذیری در پذیرش اجتماع جدید انسانی، بیشترین علاقه را به این رسانه نشان می دهند.
امروزه در سایه رشد و گسترش روزافزون فناوری های نوین ارتباطی- اطلاعاتی، یکی از روش های جدید دوست یابی و ایجاد ارتباط با سایرین، استفاده از اینترنت مخصوصاً فضای مجازی و شبکه های اجتماعی است. در این مقوله، اتاق های گفت و گو که به چت روم معروف هستند و در سایت های گوناگون در دسترس همگان قرار دارند، بیشترین نقش را ایفا می کنند. افزایش امکانات تصویری در این سایت ها باعث شده است تا با نصب یک دوربین کوچک روی مانیتور، امکان ارتباط چهره به چهره نیز فراهم شود تا فضای ارتباطی، حالتی طبیعی تر به خود بگیرد. این فناوری پیشرفته، انقلابی در نزدیک تر شدن افراد در سراسر دنیا به یکدیگر ایجاد کرده است. اما این ارتباط در چت روم ها، و از طریق فضای مجازی، نوع جدیدی از عشق های مجازی را ایجاد نموده که به «عشق های اینترنتی» یا «cyber romance» معروف است.
باومن(2003) با مطرح کردن پدیده «عشق سیال» یا«liquid love» مدعی شد دوستی های مجازی بین زنان و مردان بسیار متفاوت از دوستی هایی است که با واسطه سایر رسانه ها انجام می شود. این دوستی ها به دلیل ماهیت مجازی و دروغین آن ها به شدت زندگی بشریت را تهدید می کنند. باومن نسبت به این که مفاهیم سنتی از وفاداری و عشق واقعی تضعیف شده اند ابراز نگرانی می کند.
چت یکی از پرطرفدارترین امکانات فضای مجازی در ایران است. گسترش سریع کافی نت ها در سطح شهرهای ایران را می توان نتیجه علاقه جوانان ایرانی به چت دانست. دوستی میان دو جنس مخالف در ایران کنترل می شود و برای جوانانی که چنین دوستی هایی را ترجیح می دهند، چت روم مکان مناسب، ارزان و کم خطری برای گفت و گوهای طولانی با جنس مخالف است. چت به جوان ایرانی کمک می کند تا با دنیاهای دیگر ارتباط برقرار کند و حس تعامل با غریبه هایی را تجربه کند که توان آسیب رساندن به او را ندارند.
به طوری که بسیاری از زوج ها، دوست دخترها، دوست پسرها، نامزدها (زن و مرد) هستند که از طریق اتاق های گفت و گو با هم ارتباط برقرار می کنند. گروه هایی به صورت آنلاین هستند که افراد مجرد در زمان های مشخص به آن ها پیام فرستاده و متقابلاً پیام دریافت می نمایند و گاهی این ارتباط ساعت ها به طول می انجامد و هرگز موجب گمراهی آن ها از ارتباط حقیقی نمی شود، اما عده ای نیز حقیقتاً گمراه می شوند و هرگز نمی توانند خود را از شبکه آشفته فضای مجازی رها کنند؛ نمی توانند معشوقه های جدید کامپیوتری خود را کنار زده ویا آن ها را مهار کنند، بر عکس آن ها را بر روابط زندگی خود ترجیح می دهند.
در ارتباط مجازی دختران به لحاظ احساس خطر یا بروز شرم در حضور جنس مخالف، ترجیح می دهند تا در دنیای مجازی و فارغ از دغدغه های حضور واقعی به گفت و گو بپردازند. دختران در این شرایط به لحاظ غلیان احساسات و گرایشات جدید و ناملموس در خود، علاقه وافری به این نوع ارتباط نشان می دهند و به طور معمول از هویت و شناسه های غیر واقعی برای حضور و معرفی خود استفاده می کنند. بنابراین زنان بیشتر به دنبال گروه های دوستی و حمایت و روابط عاشقانه می باشند. در مقابل مردان در اینترنت به دنبال راه هایی برای کسب قدرت و شهوت و همین طور رویای جنسی خود هستند.
در کل می توان گفت که اینترنت به دلیل تسهیل ایجاد روابط دوستانه و عاشقانه با سرعت نور، در زمینه هاى غیراخلاقى بسیار مورد توجه است. اغلب، گسترش روابط غیر اخلاقى مجازى در عرصه اینترنت، در جهت روابط غیر اخلاقى واقعى صورت مى گیرد. واضح است که شبکه اینترنت مجال مناسبى براى رشد و توسعه انواع مختلف رفتارهاى غیر اخلاقى است. این پدیده یک فضاى مجازى براى فعالیت هاى غیر اخلاقى مى آفریند. اینترنت همچنین موجب سهولت خیانت در روابط زناشویى و روابط نامشروع مى شود.
اگر اصول اخلاقى را نادیده بگیریم، خواهیم گفت که اینترنت چیز خوبى است که ما را قادر مى سازد به آسانى به دنبال اعمال غیر اخلاقى، قماربازى، خرید و فروش و بورس بازى برویم، بدون این که مجبور باشیم با انسان هاى مختلف تعامل و برخورد رو در رو داشته باشیم.
روابط غیراخلاقى برخط، به طور معمول برخط باقى نمى ماند و در بسیارى موارد به روابط فیزیکى مى انجامد. البته جذابیت این مسأله به هیچ وجه قابل انکار نیست. به نظر معقولانه مى رسد که براى قابلیت تغییر رفتارى اینترنت، چند متغیر تحریک برانگیز مهیج و نگهدارنده را برشمرد. این متغیرها عبارتند از: روابط نزدیک غیر اخلاقى، فقدان کنترل و بازدارندگى، فقدان مسئولیت پذیرى، فقدان محدودیت زمانى و احساس تحت کنترل نبودن.

ب) جرایم رایانه اى و اینترنتى
شاید هک شدن سایت بانک ملّى ایران و شبکه شتاب یکى از نخستین نشانه هاى ورود ایران به جامعه اطلاعاتى بوده باشد، با این حال گسترده بودن تعداد سایت هاى آموزش هک و بالا بردن تعداد هکرها و آمار بالاى سایت هاى هک شده حکایت از رسوخ این پدیده به جامعه دارد. گسترش شبکه هاى مجازى تجارت الکترونیک و آنچه به نام گلد کوئیست و پنتاگون و چند نام دیگر شناخته شده است، آسیب پذیرى ساختار ایران در این زمینه را نشان مى دهد.

پ)گسست میان نسل ها
مفهوم گسست یا شکاف میان نسلی به چگونگی تداوم فرهنگی یک جامعه از نسلی به نسل دیگر مربوط می شود. اگر در فرایند اجتماعی کردن کودکان، نوجوانان و جوانان، فرهنگ یک جامعه تا حد مطلوبی از نسلی به نسل دیگر منتقل شود و باز تولید فرهنگی به نحو احسن انجام پذیرد؛ میزان اشتراک فرهنگی دو نسل بالا می رود و اختلاف فاحشی بین دو نسل به وجود نمی آید. در این صورت بین دو نسل جدید و قدیم تفاهم برقرار می شود و بحران هویتی نیز برای نسل جدید روی نمی دهد. در مقابل اگر فرایند اجتماعی کردن، به علل داخلی و خارجی دچار مشکل شود و به طور ناقص انجام گیرد و فرهنگ جامعه در حد مطلوبی به نسل بعد منتقل نشود، تداوم فرهنگی جامعه دچار مشکل می شود و بین نسل جدید و قدیم شکاف می افتد. عوامل اجتماعی متعددی بر دور شدن نسل ها از یکدیگر و بروز گسست میان نسلی تأثیر گذار هستند. در این میان فناوری های نوین ارتباطی مخصوصاً اینترنت در دگرگونی ارزش ها و در نهایت ایجاد و توسعه الگوهای نوین جامعه و به چالش کشاندن ارزش های سنتی و پدیده شکاف هنجاری و ارزشی نسلی نقش دارد. بنابراین اینترنت شکاف میان نسل ها را بیشتر کرده است و اکنون شکاف میان نسل دوم و سوم علاقمند به اینترنت نیز آشکار شده، به گونه ای که هیچ یک زبان دیگری را نمی فهمند. امروزه با ورود وسايل و تکنولوژي‌هاي جديد به عرصه خانواده‌ها شاهد اين هستيم که والدين و فرزندان ساعت‌هاي متمادي در کنار يکديگر مي‌نشينند، بدون آنکه حرفي براي گفتن داشته باشند. ما ديگر کمتر نشانه‌هايي از آن نوع خانواده‌هايي را داريم که والدين و فرزندان دور هم نشسته و درباره موضوعات مختلف خانوادگي و کاري با هم گفتگو کرده و نظرات همديگر را راجع به موضوعات مختلف جويا شوند. در شرايط فعلي روابط موجود ميان والدين و فرزندان به سردي گرائيده و دو نسل به دليل داشتن تفاوت‌هاي اجتماعی و تجربه‌هاي زيسته مختلف زندگي را از ديدگاه خود نگريسته و مطابق با بينش خود آن را تفسير مي‌کنند. نسل ديروز (والدين) احساس دانايي و با تجربگي مي‌کند و نسل امروز (فرزندان) که خواهان تطابق با پيشرفت‌هاي روز است، در برابر آن ها واکنش نشان مي‌دهد و چون از پس منطق و نصيحت‌هاي ريشه‌دار و سرشار از تجربه آن ها بر نمي‌آيد به لجبازي روي مي‌‌آورد.
امروزه سرعت تکنولوژي شکاف بين نسل فرزندان و والدينشان را بسط داده است. براساس اظهارات معاون سازمان بهزيستي کشور ميزان گفتگو در بين اعضاي خانواده در کشور تنها حدود 30 دقيقه است که اين مي‌تواند آسيب‌زا باشد. فرزندان در مقايسه با والدين با وجود اينکه در يک فضاي فرهنگي زندگي مي‌کنند اطلاعات، گرايش‌ها و رفتارهاي متفاوتي دارند، عوامل متعددي بر اين پديده تأثيرگذارند و اين شکاف را روز به روز بيشتر مي‌کنند. سرعت تحولات و بسط ارتباطات با جهان توسعه‌يافته، توجه بيشتر جوانان به برنامه‌هاي جهاني‌شدن فرهنگ، رسانه‌ها، گسترش روزافزون انجمن‌ها و کانون‌هايي غير از کانون خانواده براي پيوستن و تعلق يافتن جوانان به آن‌ها و غيره از آن جمله است.
متاسفانه با رشد سریع تکنولوژی ارتباطات و ضعف سیستم آموزشی کشور اکنون اغلب والدین از سواد کافی برای استفاده از فضای مجازی برخوردار نیستند . همین موضوع موجب می‌شود تا سوای کاستی‌های دیگر از امکان نظارت مناسب بر عملکرد فرزندان جوان و نوجوان خود برخوردار نباشند. در چنین حالتی، جوانان و نوجوانان با حضور در فضای مجازی و مواجهه با جریان عظیم اطلاعات ، آماده‌ی پذیرش چیزهایی می‌شوند که اغلب از آمادگی لازم برای پذیرش و تحلیل آن ها برخوردار نیستند و مهمتر از همه اینکه والدین نیز در همراهی و مشورت با آن ها ناتوان باشند . این امر باعث می‌شود تا فرزند در مسیر پرشتاب زندگی دیجیتالی شده احساس تنهایی نموده و خود را بسیار دورتر از والدین احساس کند بخصوص آنکه اکنون فضای مجازی به او امکان تجربه نوع جدیدی از زیستن و اندیشیدن را در فضاهای خود ساخته اعطا نموده . به این ترتیب فضای مجازی زمینه‌های گسست فرهنگی بین‌نسلی را فراهم آورد و این مسئله در آینده بر کنترل خانواده روی رفتار جوان و نوجوان اثر بسیار سوئی خواهد داشت.

ت) انحراف هاى اخلاقى و فردى (سوء استفاده جنسی)

در سال 1999 گردهمایی جهانی تحت عنوان «کارشناسی برای حمایت کودکان در برابر سوء استفاده جنسی از طریق اینترنت» برگزار گردید که منجر به صدور قطعنامه ای شد که در آن آمده است «هرچه اینترنت بیشتر توسعه پیدا کند، کودکان بیشتر در معرض محتویات خطرناک آن قرار خواهند گرفت. فعالیت های محرمانه مربوط به فحشای کودکان و پورنوگرافی که از طریق اینترنت مورد استفاده واقع می شود، اکنون از مسائل حاد به شمار می رود».
کار با اینترنت امکان و ضریب انحراف اخلاقى جوانان را بالا برده است. انزواگرایى و بلوغ جنسی زودرس نمونه ای از پیامدهاى منفى در این زمینه هستند.
- انزوای اجتماعی
انزوای اجتماعی وضعیتی است که در آن ارتباطات فرد مذکور و حمایت اجتماعی وی در سطح پایینی قرار دارد. در واقع انزوای اجتماعی را می توان فقدان ارتباط و سست شدن پیوندهای میان افراد با یکدیگر و با جامعه دانست.
اینترنت ابزاری است که از طریق ایجاد و فراهم آوردن فضایی مجازی برای ایجاد رابطه، افراد را از دردسر روبه رو شدن با دیگران و قرار گرفتن در وضعیت جهان واقعی رها می سازد و کاربران فضای مجازی را به موجوداتی منزوی از دنیای واقعی تبدیل می کند.
امروزه اینترنت در زندگی اجتماعی، جای دوستان و نزدیکان را گرفته و در حقیقت جایگزین روابط دوستانه و فامیلی شده است. افرادی که ساعت ها وقت خود را در سایت های اینترنتی می گذرانند بسیاری از ارزش های اجتماعی را زیر پا می نهند. چرا که فرد دیگر فعالیت های اجتماعی خود را کنار گذاشته و به فعالیت های فردی روی می آورد. «نتایج پژوهش شاندرز نشان داد که استفاده زیاد از اینترنت با پیوند ضعیف اجتماعی مرتبط است. برعکس کاربرانی که از اینترنت کمتر استفاده می کنند، به طور قابل ملاحظه ای با والدین و دوستانشان ارتباط بیشتری دارند».
بررسی محققان نشان می دهد شاید هیچگاه کاربران اینترنت از افسردگی و انزوای اجتماعی خود آگاه نباشند و در صورت آگاهی آنرا تأیید نکنند اما ماهیت کار با اینترنت چنان است که فرد را در خود غرق می کند. پژوهش های انجام شده حاکی است دنیای اجتماعی در آینده دنیای منزوی باشد چرا که اینترنت با توجه به رشدی که دارد و جذابیت های کاذبی که برای نوجوانان ایجاد می کند آن ها را به خود معتاد ساخته و جانشین والدین می شود.

- بلوغ جنسی زودرس در اتاق‌های گفت‌وگو و شبکه‌های اجتماعی
بخش مهمی‌از محتواهای ارائه‌شده در فضای مجازی، به خصوص سایت‌های زندگی دوم، بدون در نظر گرفتن اقتضای سنی مخاطب، حاوی مباحث جنسی در سطوح مختلف است که چون عمدتاً در سیستم آموزش و پرورش و خانواده ما بطور صحیح این اطلاعات به فرزندان منتقل نمی‌شود ممکن است به سرعت در معرض دید و برداشت و تحلیل کاربران نوجوان قرار می‌گیرد و به تدریج جوان و نوجوان را که در شرایط خاص جسمی ‌و غلیان غرایز جنسی، که آمادگی آن را ندارد قرار دهد و فرزندان را دچار سردرگمی ‌و انحراف از مسیر ارزش‌های جامعه نمایدسازد.
ث) بحران هویت و اختلال در شکل گیری شخصیت وپنهان سازى هویت (تئورى گوستاولوبون - انبوه خلق) با امکانات و گزینه هاى فراوانى که رسانه هاى عمومى از جمله اینترنت در اختیار جوانان مى گذارند آنان به طور دائم با محرک هاى جدید و انواع مختلف رفتار آشنا مى شوند. این فضا هویت نامشخصى و اغلب متحولى را مى آفریند. به خصوص براى نسلى که در مقایسه با نسل قبل با محرک هاى فراوانى مواجه است. همچنین از طریق رسانه هاى جمعى، افراد خط مفروض میان فضاى عمومى و خصوصى را تجدید سازمان مى کنند و این امکانى است که جوانان فعالانه از آن استفاده مى نمایند. هر‌چند ارتباطات در فضای مجازی را به عنوان نسل جدیدی از ارتباطات اجتماعی باید پذیرفت، اما این فضا ذاتاً کاربران را به داشتن یک هویت مجازی سوای هویت اصلی خود ترغیب می‌کند که متاسفانه در اغلب موارد شاهد آن هستیم که رفته رفته هویت مجازی بر هویت اصلی غلبه پیدا می‌کند. در واقع حضور بیش از اندازه‌ و بدون برنامه ریزی شده کاربران در فضای مجازی که عمدتاً از آموزش اولیه در مدارس برخوردار نبوده اند می‌تواند رفته رفته آنان را از هویت حقیقی‌شان دور کند که این دور شدن از دنیای واقعیت‌ها ، به تدریج بر تمام لایه‌های زندگی افراد در آینده اثرگذار خواهد بود.
هویت واجد ۳ عنصر است. هویت شخصى، فرهنگى و اجتماعى که هر یک در تکوین هویت فرد نقش مهمى را ایفا مى کند. هویت شخصى، ویژگى بی ‏همتاى فرد را تشکیل می ‏دهد. هویت اجتماعى در پیوند با گروه‏ها و اجتماعات مختلف قرار گرفته و شکل گیری آن، متأثر از ایشان است. و در نهایت، هویت فرهنگی، برگرفته از باورهایی است که در عمق وجود فرد به واسطه تعامل او با محیط پیرامون و آموزه‌های آن، از بدو تولد تا کهنسالی جای گرفته است. از آن جا که فضای سایبری، صحنه ای فرهنگى و اجتماعى است که فرد خود را در موقعیت‏هاى متنوع، نقش‏ها و سبک‏هاى زندگى قرار مى دهد، خود زمینه ای است برای آسیب پذیری شخصیت کاربر که در نتیجه، موجب چند شخصیتی شدن کاربر خواهد شد. در فضای سایبر بیش از آن که هویت ظاهری فرد مطرح گردد، درون مایه‌های افراد بروز می‌کند. هر کس در صدد بیان اندیشه‌ها و علاقه مندی‌های خویش است. مطرح نشدن هویت شخصی و مشخصات فردی در اینترنت موجب تقویت شخصیت‌های چندگانه و رشد و استحکام آن می‌گردد. جوانان در این محیط از آسیب پذیری بیشتری برخوردارند و به ویژه در دورانی که هویت آنان شکل می‌گیرد، این خطر پر رنگ تر می‌شود.
با امکانات و گزینه‏ هاى فراوانى که رسانه‏ هاى عمومى از جمله اینترنت در اختیار جوانان می گذارند، آنان دائماً با محرک‏هاى جدید و انواع مختلف رفتار آشنا می ‏شوند. چنین فضایى هویت نامشخص و پیوسته متحولى را می آفریند، یعنی «اینترنت یک صحنه اجتماعی است که فرد را در موقعیت های متنوع نقش ها و سبک های زندگی، قرار می دهد و از آن تأثیر می پذیرد».
واقعیت این است که از نظر صاحب نظران جامعه شناسی، شکل گیری هویت افراد تحت تأثیر منابع گوناگونی است. عمده ترین این منابع خانواده، رسانه های گروهی، مدرسه و گروه همسالان است. «از این میان رسانه های گروهی با توجه به گستره نفوذ و فراگیری آن اهمیت ویژه ای یافته اند. گسترش تلویزیون های ماهواره ای موجب شده است شکل گیری نظام شخصی و هویت افراد تحت تأثیر عوامل متعدد و گاه متعارض قرار گیرد».
یکى از جنبه هاى اینترنت، ورود بى هویت در آن است. نوجوانان در صحنه اینترنت براى ایفاى هر نقشى، فرصت پیدا مى کنند. البته خصیصه مثبتى در این کار وجود دارد یعنى مجالى که براى بروز و ظهور نوجوانان پیدا مى شود. اینترنت فضاى آزاد گلخانه اى را ایجاد مى کند که معلمان و مراجع قدرت به آن دسترسى ندارند و بر آن تأثیر نمى گذارند. امکان خصوصى بودن امور، نکته اى است که کاربران جوان اینترنت بر آن تأکید دارند و از سؤال بزرگسالان در مورد نحوه استفاده از اینترنت آشفته مى شوند. اینترنت به نظر این جوانان، جانشین فضاى عمومى است. در این شکل جوانان تجربه هاى بیشتر مى یابند و درباره کنترل و کاربرد این رسانه جدید داراى اطلاعات مى شوند. این فضاى جدید به طور عمده از سوى کاربران ساخته مى شود، احساس مشارکت بیشترى به نوجوانان مى دهد. تنها مشکلى که وجود دارد آن است که رابطه میان نسل جوان و بزرگسال در فضاى شبکه اى محو مى شود.
اریکسون معتقد است که نوجوانان در دوره بلوغ هویت شخصى خود را از طریق کشف وجست وجو بنا مى کنند. بلوغ مرحله اى بحرانى است که نوجوانان به دنبال کشف ارزش ها و درونى کردن آن مى باشند و اینترنت با حجم نامحدود اطلاعات و ابزارهاى سریع ارتباطى، نوجوانان را با ابزارهاى دیگر ایجاد هویت از طریق جست وجو روبه رو مى کند. با این وجود باید بدانیم که بسیارى از تعاملات موجود در اینترنت مستلزم ارتباط انسانى نیست. پیامدهاى این تعاملات و حدود جایگزینى تعاملات اینترنتى به جاى تعاملات انسانى هنوز نامعین است.

- شکستن شدن مرز بین فضای حقیقی و فضای مجازی
این مسئله بیش از هرچیز در خصوص کاربران نوجوان و جوان اهمیت دارد. در این سنین، هنوز هویت افراد به طور کامل شکل نگرفته و حضور در فضاهای مبهم و پیچیده مجازی؛ از اتاق‌های گفت‌وگو گرفته تا شبکه‌های اجتماعی و اینک فضا‌های «زندگی دوم» به آنان این امکان را می‌دهد تا برای خودشان هویتی متفاوت از دنیای حقیقی خلق کنند و همین امر منجر به رشد خیال‌بافی و دور شدن از پذیرش شرایط حقیقی زندگی می‌شود.
در این حالت، جوان مرز بین فضای واقعی و فضای مجازی را گم می‌کند و همان طور که از محیط پیرامونش تأثیر می‌پذیرد، از فضای مجازی نیز متأثر می‌شود. اهمیت این موضوع در اینجاست که همین هویت مجازی باعث می‌شود تا افراد خود را هر آنگونه که دوست دارند معرفی کنند و رفته رفته به تبعیت از فضای مجازی ممکن است خود را مُجاز به شکستن خطوط قرمز فضای حقیقی نیز بدانند و همین هنجارشکنی‌ها ممکن است به تدریج و با عادی‌سازی رفتارهای خلاف اصول و قواعد اجتماعی، در محیط حقیقی نیز تسری یابد و قواعد اجتماعی جامعه را بر هم ریزد.

آسیب شناسی فرهنگ نماز از منظر مقام معظم رهبری

آسیب شناسی فرهنگ نماز از منظر مقام معظم رهبری(مدظله العالی)

همانگونه که در سطح جامعه مشاهده می گردد اقشار مختلفی از فقر فرهنگی رنج می برند و مستضعفین فکری جامعه تحت تاثیر تبلیغات بیگانه قرار گرفته و اگر نتوان با این هجوم فرهنگی مقابله کرد می تواند آسیب هایی وارد سازد که قابل جبران نیست و بعضا در جهاتی به صورت سهمگین وارد کرده است.

چکیده :
هدف : از این رو باید طبق فرهنگ اسلامی ایرانی از این شبیخون جلوگیری کرد و سعی نمود تا می توان به طبقات مختلف جامعه نیز آگاهی داد که در برابر فرهنگ بیگانه مقاومت کنند و نگذارند فرهنگ آنها به فرهنگ ایرانی اسلامی نفوذ کند . یکی از عوامل بسیار مهم در ممانعت از انتقال فرهنگ غرب به فرهنگ اسلامی ایرانی ، تقویت ، تعالی و توانبخشی به فرهنگ نماز است . در قرآن کریم بیش از ۹۰ آیه مستقیم به موضوع صلاه (نماز) و ۹۰۰ آیه در مورد مسجد و سجده و رکوع و .... که وابسته به نماز است آورده شده که به جرات می توان گفت بعد از عبادی بودن آنها ، تمامی آیات روی فرهنگ تاثیرگذارند . از این رو و با توجه به چنین صدمه ای که غرب برنامه ریزی کرده است به اسلام و ولایت و ایران وارد سازد آسیب شناسی فرهنگ نماز و آن هم با تکیه بر آراء مقام معظم رهبری (دامت برکاته) که به حق از بزرگترین روشنفکران دینی است قابل ارزش و اهتمام است.

روش اثر :
روش پژوهش توصیفی موردی و با استناد بر بیانات مقام معظم رهبری و فیش برداری از آنها است و منابع معدود دیگر نیز مشاهده و سپس مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و سعی شده به سوال پژوهش پاسخ داده شود . جامعه آماری پژوهش در وهله اول مسئولین ، مدیران ، سرپرستان و کارشناسان در امور فرهنگی و ترویج فرهنگ نماز است و در وهله دوم کلیه افراد جامعه است .

یافته ها :
 از منظر مقام معظم رهبری ( دامت برکاته) دشمن و غرب جنگ نظامی را کنار گذاشته است و سعی دارد با جنگ نرم و تهاجم فرهنگی فکر و ذهن و اراده مردم را تغییر دهد تا بتواند به اهداف شوم خود برسد. تهاجم فرهنگی تا جایی پیش رفته است که مقام معظم رهبری از واژه رخنه فرهنگی در مواقعی استفاده میکند. فرهنگ یک ملت از تمامی ارکان دیگر آن حتی اقتصاد مهم تر است و باید از انتقال فرهنگ بیگانه به فرهنگ ایرانی اسلامی جلوگیری کرد . یکی از عوامل مهم و واجبات در فرهنگ اسلامی ، نماز است . باید تا میتوان فرهنگ نماز را زنده نگه داشت و آسیب های وارده به آن را شناسایی و از هجوم فرهنگ بیگانه به آن جلوگیری به عمل آورد تا این فریضه بزرگ از بین نرود و همین باعث رشد امت اسلامی می گردد . طبق فرمایشات رهبر معظم انقلاب تمامی ارگان ها ، سازمان ها ، شرکت ها ، آموزش و پرورش ، مطبوعات ، رسانه ، مساجد ، امامان جماعت ، والدین و هرکسی که در امر مهم ترویج فرهنگ نماز نقش دارد باید دست در دست یکدیگر این امر مهم و ضروری را در جامعه اسلامی رواج دهند و نگذارند نقشه های شوم دشمن برا این امت مسلط شود و باید با پدیده جنگ نرم که از جنگ نظامی خطرناک تر است رویارویی کرد و نقشه های پلید دشمن را به خودشان برگرداند . همچنین نقاط ضعفی جدای از تهاجم فرهنگی و موضوع دشمن ، در نماز ، مساجد و دیگر مراکز عبادی وجود دارد که باید رفع گردد .

مقدمه
بیان مسأله :
نماز یکی از واجبات دین اسلام است که در قرآن کریم و سیره پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و ائمه معصومین علیهم السلام بسیار بر آن تاکید شده است و لازم است به این امر معنوی توجه ویژه داشت و از تحلیل رفتن و محوشدن آن که هدف دشمن است جلوگیری نمود تا بتوان از برکت آن اول در دنیا و بعد در آخرت بهره برد . سوال اصلی پژوهش این است که طبق رهنمود های مقام معظم رهبری (دامت برکاته) چگونه می توان از آسیب های وارده به فرهنگ نماز جلوگیری کرد و نماز را ترویج داد ؟

پیشینة تحقیق :
به جهت آنکه بیانات مقام معظم رهبری از دهه ۶۰ و ۷۰ دائما از تهاجم ، شبیخون و رخنه ی فرهنگی و آسیب هایی که فرهنگ غربی سعی دارد به نظام جمهوری اسلامی وارد سازد، توجه دارد و یکی از همین حملات ، حمله به فرهنگ نماز و محو کردن آن در سطح جامعه دینی است سعی شد از منظر مقام معظم رهبری فرهنگ نماز آسیب شناسی و از صدمات آن جلوگیری گردد . گفتنی است که قدمت مطالعات درباره این موضوعات و مفاهیم، بسیار است اما تحقیقی به صورت دقیق در این مورد صورت نگرفته است که قابل دسترس باشد .

ضرورت و هدف تحقیق :
در شرایط بحرانی که جامعه ایرانی مورد حمله فرهنگی غرب و جنگ نرم طبق نظر مقام رهبری قرار گرفته است و غرب هم اقرار به این موضوع کرده است باید با ولایت فقیه همسو و هم مسیر شد و از رهبری و رهنمود های ایشان بهره برداری کرد تا بتوان هم با دشمنان مقابله نمود و به زیر سلطه نظریه های پوچ گرایانه و نیهیلیسم آنها نرفت و هم بتوان به کمالی که مد نظر حکومت الهی اسلامی است رسید . از این رو باید با تهاجم فرهنگی مقابله و صفآرایی کرد و نگذاشت فرهنگ ایرانی اسلامی از بین برود و فرهنگ غربی جایگزین آن گردد و به همین جهت امر آسیب شناسی در حوزه فرهنگ و مخصوصا نماز بسیار ضروری است زیرا با شناسایی آسیب ها است که می توان با آنها رویارویی کرد و از رخنه آن در فرهنگ ایرانی اسلامی جلوگیری نمود .

معناشناسی مفاهیم فرهنگ و تهاجم فرهنگی
فرهنگ : در مورد فرهنگ بیش از ۳۰۰ تعریف بیان شده است که تقریبا تمامی آنها به یکدیگر شبیه هستند اما اختلافاتی اندک در آنها وجود دارد . به عنوان مثال فرهنگ را ادوارد تایلور مجموعه پیچیده ای از دانش ها، باورها، هنرها، قوانین، اخلاقیات، عادات و هرچه که فرد به عنوان عضو یک جامعه ، از جامعه خویش فرامی گیرد تعریف می کند۱ یا فرهنگ فارسی معین واژه «فرهنگ» را مرکب از دو واژه «فر» و«هنگ» به معنای ادب، تربیت، دانش، علم، معرفت و آداب و رسوم تعریف کرده است. گروهی فرهنگ را مترادف تمدن دانسته اند ولی اکثریت اندیشمندان این حوزه ، تمدن و فرهنگ را از هم جدا کرده اند . فرهنگ مجموعه باورها و اعتقادات فرد یا گروهی خاص است . تمدن و فرهنگ با هم ارتباط هایی دارند، ولی ملازمه ندارند. مفهوم فرهنگ وسیع تر و قدیم تر از تمدن است. می توان گفت فرهنگ از ابتدای بشریت بوده است اما تمدن بعد ها به وجود آمده است.فرهنگ از منظر مقام معظم رهبری یعنی « باورهای مردم، ایمان مردم، عادات مردم، آن چیزهایی که مردم درزندگی روزمره با آن سروکاردائمی دارندو الهام بخش مردم درحرکات و اعمال آنهاست» به طور کلی فرهنگ در یک نگاه به این صورت است :

تهاجم فرهنگی :
تهاجم فرهنگی به دو نوع قابل تعریف است . نوع اول مستقیم و نوع دوم غیر مستقیم . تهاجم فرهنگی در نوع غیر مستقیم اینگونه است که فرهنگ غربی برای کشور خودش و طبق فرهنگ خودش از طریق رسانه ها، موبایل، اینترنت و شبکه های ماهواره ای فعالیت میکند و برای خودش کار میکند و اهدافشان محدود به کشورهای منطقه خودشان است و بیرون ازکشورشان برایشان مهم نیست . اما دیگر کشورها با دیدن این نوع سبک زندگی و فرهنگ غربی به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه سعی می کنند شبیه آنها شوند و این تهاجم فرهنگی از نوع غیر مستقیم است . در تهاجم فرهنگی به صورت مستقیم که فاجعه آفرین بوده است غرب و فرهنگ غربی سعی و تلاش می کند دقیقا روی یک منطقه خاص ، یک کشور خاص فعالیت کند و فرهنگ غربی را گسترش و رواج دهد و دیگر کشورها را مورد هجوم فرهنگی قرار دهد که آنها نیز غرب گرا و غرب باور شوند . مقام معظم رهبری این مورد را پیش بینی کرده بودند و این چنین می فرمایند « ما چند سال قبل از این بحث تهاجم فرهنگی را مطرح کردیم؛ بعضی ها اصل تهاجم را منکر شدند؛ گفتند چه تهاجمی؟ بعد یواش یواش دیدند که نه [فقط] ما میگوییم، خیلی از کشورهای غیرغربی هم مسئله ی تهاجم فرهنگی را مطرح میکنند و میگویند غربی ها به ما تهاجم فرهنگی کردند؛ بعد دیدند که خود اروپایی ها هم میگویند آمریکا به ما تهاجم فرهنگی کرده! لابد دیده اید، خوانده اید که [گفتند] فیلمهای آمریکایی، کتابهای آمریکایی چه تهاجم فرهنگی ای به ما کرده اند و دارند فرهنگ ما را تحت تأثیر قرار میدهند. بعد بالاخره به برکت قبول دیگران، این حرف ما هم مورد قبول خیلی از کسانی که قبول نمیکردند قرار گرفت! تهاجم فرهنگی یک واقعیّتی است... صدها رسانه ی صوتی، تصویری، اینترنتی، مکتوب در دنیا دارند کار میکنند با هدف ایران! با هدف ایران! نه اینکه دارند کار خودشان را میکنند. یک وقت هست که فرض کنید رادیوی فلان کشور یا تلویزیون فلان کشور یک کاری دارد برای خودش میکند؛ این نیست، اصلاً هدف اینجا است؛ با زبان فارسی [برنامه میسازند]؛ آن را با وقت استفاده ی فارسی زبان یا عنصر ایرانی تطبیق میکنند؛ مسائل ما را رصد میکنند و بر طبق آن مسائل، موضوعات و محتوا برای رسانه ی خودشان تهیّه میکنند؛ یعنی کاملاً واضح است که هدف اینجا است. خودشان هم میگویند، انکار هم نمیکنند»
«تهاجم، در اواسط دوران جنگ به وسیله ی ابزارهای تبلیغی و گفتارهای غلط و کج اندیشانه شروع شد و آن ته نشین ها و رسوبهای ذهنی و روحی خود ما مردم هم در تأثیرگذاری اش مؤثر بود . اما باز حرارت جنگ ، مانع بود، تا جنگ تمام شد. بعد از جنگ، این جبهه ی جدید، به شکل جدی مشغول کار شد.دشمن با یک محاسبه فهمیدکه جمهوری اسلامی را باتهاجم نظامی نمی شود از بین برد. محاسبه ی قبلی، غلط از آب درآمده بود.دیدند بامحاصره ی اقتصادی هم نمی شود» مقام معظم رهبری بعنوان یک روشنفکردرسال ۷۱ و قبل ازآن پیش بینی کرده بودند که ممکن است باجنگ نرم به جان ایران بیفتند . به همین دلیل درسال ۱۳۷۳ ، تنها سه شبکه تلویزیونی فارسی زبان علیه ایران فعالیت می کردند که این آمار در سال ۱۳۹۱ به ۱۲۵ شبکه رسید.وقتی فهمیدند با جنگ نظامی نمی توان با ایران مبارزه کنند و به تعبیر مقام معظم رهبری از جنگ نرم استفاده کردند و سه شبکه را که در آن شروع موفقیتشان را دیدند به ۱۲۵ فقط فارسی زبان شبکه رسانده اند و روی مردم ایران و فرهنگشان کار میکنند .به همین دلیل است که دائما مقام عظمی ولایت تاکید میکنند « 

سه موضوع در تقویت کشور بسیار نقش دارد:

یکی مسئله ی علم و فناوری است، یکی اقتصاد است، یکی فرهنگ است. در این سه بخش ما باید سرمایه گذاری کنیم؛ اینها عناصر کلیدی اند. دولتهای ما، مسئولین ما، مؤثرین و متنفذین ما، درهر سه قسمت بایستی فعال بشوند و کار بکنند... البته از همه ی اینها مهم تر، مسئله ی فرهنگ است؛ بخصوص در سطح باورها و عقاید مردم. می بینید چقدر دارند سرمایه گذاری میکنند. بسیاری از سرمایه های گوناگون بین المللی صرف ایجاد رسانه های اثرگذار میشود، از قبیل ماهواره و اینترنت و موبایل و امثال اینها؛ دارند سرمایه های زیادی راصرف میکنند برای اینکه برروی عقاید مردم و باورهای مردم اثر بگذارند و اینها را درواقع از حیطه ی نفوذ نظام اسلامی و ارزشهای اسلامی خارج کنند؛ که البته پادزهر آن هم این است که ما بتوانیم در سطوح مختلف، نسبت به باورها طرحهای تبیینی و اقناعی داشته باشیم؛ علمای ما، سازمانهای فرهنگی ما، سازمانهای تبلیغاتی ما، گویندگان ما، صداوسیمای ما باید بتوانند این باورها را در ذهن مردم تثبیت کنند و تعمیق کنند که البته ارتباط مستقیم علما با مردم، یک عامل و عنصر بی بدیلی است؛ هیچ چیزی جای این را نمیگیرد.»۵ رهبر معظم انقلاب تمامی کسانی را که می توانند روی باور های مردم اثرگذار باشند را مورد خطاب قرار داده و ازآنها میخواهد که در مقابل دشمن صفآرایی کنند .

 آسیب شناسی
آسیب شناسی در حوزه فرهنگ نماز در کلام مقام معظم رهبری(دامت برکاته) به طور کلی به دو دسته فردی و گروهی قابل تقسیم است (گسترده تر کردن موضوع در این پژوهش نمیگنجد) به طوری که در هر بخش ، به کمبودها،نقاط ضعف و آسیب ها اشاره فرموده اند و راه حل هایی را متذکر شده اند که متوجه فرد یا گروه مورد نظراست که می بایست به آنها عمل کند تا ترویج و تعالی فرهنگی نماز بهتر صورت گیرد. منظور از فردی این است که خود مردم به توصیه ها عمل کنند و منظور از گروهی این است که مسئولین و مدیران و کارشناسان و کسانی که میتوانند در امر نماز تاثیرگذار باشند می بایست به توصیه ها عمل کنند.

فردی
 اولین آسیب غفلت و محاسبه نکردن نفس است . امام رضا علیه السلام می فرماید : مَن حاسَبَ نَفسَهُ رَبَحَ و َمَن غَفَلَ عَنهَا خَسِر؛آن کسی که نفسش را محاسبه کند، سود برده است و آن کسی که از محاسبه نفس غافل بماند، زیان دیده است. آیت الله خامنه ای (دامت برکاته ) در این مورد میفرمایند «اولی ترین نقطه ای که انسان خوب است به فکر بیفتد، رابطه ی خودش با خداست. اول سال که میشود، آدم فکر کند که خب، سال گذشته و قبلش هر جور بود، گذشت؛ الان یک مقطع جدیدی است؛ یک رابطه ی جدیدی با خدای متعال تعریف کنیم؛ هم در جنبه های ایجابی، هم در جنبه ی نفی ای. جنبه ی نفی ای یعنی گناه. انسان به بعضی گناه ها عادت کرده؛ لذا اهمیت آنها را درک نمیکند. اگر انسان یک تأمل بکند، اینها را در رفتار خودش، در عمل خودش متوجه میشود. محاسبه ی نفس، خیلی چیز خوبی است. انسان باید خود را محاسبه کند، بعد یکی یکی از انجام
گناهان خود کم کند. ما به بعضی از گناه ها عادت کرده ایم گاهی انسان پنج تا، شش تا، ده تا گناه را عادت کرده همت کنیم اینها را یکی یکی کنار بگذاریم؛ این نقاط ضعف را یکی یکی کم کنیم. در جنبه ی ایجابی هم همین جور. به نظر من اگر چنانچه شروع اهتمام از خودِ همین نماز باشد چون نماز خیلی مهم است این خیلی کارگشاست. انسان نماز را خوب بخواند، با توجه بخواند، حضور قلب داشته باشد. حضور قلب یعنی انسان از آنچه که میگوید و آنچه که در ذهنش میگذرد و بر زبانش جاری میشود، غافل نباشد؛ اینجور نباشد که نفهمد»
* بنابراین دومین آسیب می تواند عدم حضور قلب در نماز باشد. پیامبر اکرم (ص) در این مورد می فرمایند : إنّ العَبدَ لَیُصَلِّی الصَّلاهَ لا یُکتَبُ لَهُ سُـدسُها ولاعُشرُها ، وإنّما یُکتَبُ للعَبدِ مِن صلاتِهِ ما عَقَلَ مِنها .(گاه) بنده ای نماز می خواند ، امّا یک ششم و (حتی) یک دهم آن هم برایش نوشته نمی شود ؛ تنها آن مقدار از نماز بنده به حساب می آید که با شناخت و توجّه همراه باشد.

مقام معظم رهبری در بیان دیگری می فرمایند:

«کیفیت یافتن نماز بدین معنی است که نماز، با حال و حضور ادا شود؛ نمازگزار به نماز با چشمِ «میعاد ملاقات با خدا» بنگرد و در آن، با خدای خود سخن بگوید و خود را در حضور او ببیند؛ نماز را تا میتواند در مسجد و تا میتواند به جماعت بگزارد»۹ بنابراین حضور قلب در نماز بسیار مهم است و میتواند فرد را بیشتر به خداوند نزدیک کند.

 از این پیام آسیب سوم برداشت می شود و آن عدم خواندن نماز به جماعت است که میفرماید نماز را تا میتواند در مسجد و تا میتواند به جماعت بگزارد .امام رضا علیه السلام در این مورد فرمود: انما جعلت الجماعه لئلا یکون الاخلاص و التوحید و الاسلام و العباده لله الا ظاهرا مشکوفا مشهورا.«علت تشریع نماز جماعت آن است که اسلام و توحید و بندگی و اخلاص به خداوند متعال در معرض دید عموم و ظاهر و مشهور در میان مردم باشد.» همچنین نماز جماعت باعث برادری ، وحدت و نشان دادن قدرت اجتماعی اسلام در برابر دشمنان است و به همین دلیل است که احادیث و روایات بسیاری در این مورد بیان شده است.توصیه امام علی علیه السلام به اقامه نماز و خالی نگذاشتن خانه خدا : نماز پایه ی دین شماست. درباره ی خانه ی خدا، تا هستید، نگذارید خانه ی خدا خالی بماند. اگر خانه ی خدا ترک شود، شما مهلت داده نمی شوید (نامه ۴۷ نهج البلاغه) بدین معنی که عدم خواندن نماز به جماعت باعث گسستگی و عدم مهلت توسط دشمن است. به همین جهت است که مقام معظم رهبری در بیان دیگری میفرماید « بشریت امروز به نماز خالص و کامل و پرشور اسلامی، از همیشه نیازمندتر است» از این رو نماز جماعت در جامعه امروزی بیش از پیش برهمگان حتی الامکان واجب است.«در نهج البلاغه چنین آمده است. «و عن ذلک ما حرس اللَّه عباده المؤمنین بالصلوات والزکوات و مجاهدةالصیام فی الایام المفروضات، تسکیناً لاَطرافهم و تخشیعاً لابصارهم و تذلیلاً لنفوسهم و تخفیضاً لقلوبهم و اذهاباً للخُیلاء عنهم».( خطبه ۱۹۲) یعنی: خداوند بندگانِ مؤمن را بانمازها و زکاتها و روزه های دشوار از کبر و خودبینی محافظت و حراست می کند: به پیکر آنان آرامش می بخشد، به دیدگان آنان فروتنی می دهد، نَفْس آنان را رام می سازد، دلهای آنان را افتادگی می آموزد، و خودپسندی را از آنان دور می کند. در کشور اسلامیِ ما همه ی آحاد مردم، بویژه بلندپایگان علمی و اجتماعی و مالی، به این خصوصیات نیازمندند. بلای طغیان، و تجاوز، و زورگوئی، و زیاده طلبی، و تحقیر دیگران، و نادیده گرفتن حقِ صاحبانِ حق، امروزه بزرگترین آفت جوامعِ بشری و جامعه ی جهانی است و علاج این همه، در این بیان والای علوی علیه السّلام است» و در آخرین نکته از این بخش میفرمایند « نماز در هیچ حالی نباید ترک شود»
گروهی
این بخش به آسیب هایی که جامعه و عوامل آن می توانند به فرهنگ نماز وارد سازند و یا می توانند فرهنگ نماز را از آسیب نجات دهند مرتبط است و در سه بخش تقسیم شده است :

 ساخت مساجد
ساخت مسجد می تواند در پیشرفت فرهنگ نماز کمک بسزایی انجام دهد . از این رو پیامبر خدا صلی الله علیه و آله میفرماید :هر کس برای خدا مسجدی بر پا کند ، خداوند ، مانند آن را برایش در بهشت بر پا خواهدکرد. مقام معظم رهبری دراین مورد میفرماید :«یکی از چیزهائی که حتماً بایستی مورد توجه قرار بگیرد و مسئولین محترم به آن توجه کنند، پرداختن به مساجد است. ما ... کمبود مساجد خیلی داریم هم در روستاها، هم حتّی در شهرها این کمبودها را باید جبران کنند» « همه ی کارهای مهندسی بزرگ بایستی یک پیوست مسجد و نمازخانه داشته باشد. وقتی مترو طراحی میکنیم، برای ایستگاه مترو، مسجد در آن ملاحظه شود؛ ایستگاه قطار طراحی میکنیم، فرودگاه طراحی میکنیم، مسجد در آن حتماً دیده شود. شهرک طراحی میکنیم، مسجد در مراکز لازم که ممکن است بیش از یکی لازم باشد، در او حتماً ملاحظه شود. آیا ممکن است ما یک شهرک را طراحی کنیم، خیابان کشیِ او را فراموش کنیم؟ میشود شهرکِ بدون خیابان؟ با این چشم باید به مسجد نگاه کرد. شهرک بدون مسجد معنی ندارد. وقتی انبوه سازان ساختمان میخواهند مجوز بگیرند برای انبوه سازی و ساختمان بسازند، در نقشه ای که ارائه میدهند که مجوز بر اساس او صادر میشود، باید نمازخانه دیده شود. ما باید با نمازخانه اینجوری برخورد کنیم» بنابراین کمبود مسجد باعث آسیب وارد کردن به فرهنگ نماز است . هرپروژه عمرانی که صورت میگیرد وجود یک مسجد یا نمازخانه در آن لازم است که ارگان های مربوطه باید به این نکته توجه کنند.

نکته ای دیگر که در باب مسجد حائز اهمیت است استفاده اعلی از مسجد است به طوری که مقام معظم رهبری در این مورد میفرمایند « مسجد فقط برای نماز نیست؛ در مسجد انواع عبادات هست. از جمله ی آن عبادات، تفکّر است که «تفکّر ساعة خیر مِن عبادة سنة» ، یا در بعضی از روایات است که «من عبادة اربعین سنة»، یا «سبعین سنة» البته فکر کردن درست افراد مسجد برو، این فکر را به وسیله ی شنیدن سخنان عالم دین و فقیه به دست می آورند.بنابراین مسجد، هم مدرسه است، هم دانشگاه ، هم مرکز تفکّر و تأمل، هم مرکز تصفیه ی روح، هم مرکز خلوص و مرکز اتّصال بنده به خداست. ارتباط زمین و آسمان است. جایی است که انسان خود را به منبع لا یزال فیض و قدرت وصل می کند. انسان در مسجد، خود را به خدا متّصل می کند» بنابراین آباد کردن مساجد با علم و دانش ، نماز ، تفکر و ارتباط با خداوند عبادت است به طوری که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند: خدای عز و جل در روز رستاخیز می فرماید : «همسایگان من کجایند ؟» فرشتگان می گویند : چه کسانی را سِزد که همسایه شما باشند ؟ می فرماید : «آبادگران مسجدم». ازاین رو ارگانهای مربوط به پروژه های عمرانی و شهرداریها و شرکتهای مربوطه می بایست تا آنجا که ممکن است در پروژه های خود مسجد و نمازخانه به پا کنند و مردم و عالمان و فقیهان و امام جماعت در حد والایی از مسجد استفاده کنند .« یکی از علل پیروزی این انقلاب مبارک در ایران اسلامی و یا لااقل سهولت این پیروزی این بود که مردم به مساجد اقبال پیدا کردند؛ جوانان مساجد را پر کردند و علمای اعلام، مساجد را به عنوان مرکزی برای تعلیم، تربیت، روشنگری افکار و اذهان، مورد استفاده قرار دادند و مسجد، مرکزی برای حرکت، آگاهی، نهضت و افشای اسرار زمامداران فاسد و خودفروخته ی رژیم طاغوت شد. در دوره ی مشروطیت هم همین طور بوده است؛ در دوره ی ملی شدن صنعت نفت هم تا حدودی همین طور بود؛ در زمان انقلاب هم که این مسئله، به حدّ اعلی رسید»

فرهنگ سازی نماز
یکی از فسادهایی که در حال رواج است روی برگرداندن از مذهب و دین و روآوردن به تجدد و غرب زدگی است و متاسفانه رو به رشد است و نباید از آن غافل شد . با توجه به اینکه یکی از واجبات دین اسلام نماز است مقام معظم رهبری (دامت برکاته) تاکید فراوانی به فرهنگ سازی آن می کنند و از اقشار و گروه های مختلف میخواهد که نگذارند دشمنان این فریضه بزرگ را در میان امت اسلامی از بین ببرند و نابود کنند . به همین جهت در سخنانی بلیغ می فرمایند «نماز را، حقیقت مقدس و گوهر درخشان را که عطیه ی الهی به امت محمّد مصطفی (صلّی اللَّه علیه واله) است، قدر بشناسید در این وظیفه هر کسی سهم ویژه ای دارد: پدران و مادران با گفتار و کردار خود، فرزندان را به نماز تشویق و راهنمایی کنند. معلمان، شاگردان مدارس و دانشگاهها را در سمت و سوی این حقیقت درخشان به حرکت وادار نمایند. فضلا و علما و روحانیون محترم، امامت جماعت در مراکز آموزشی و اقامتگاههای دانشجویان، برای نسل نو را فرصتی مغتنم بشمرند. نویسندگان کتابهای درسی، رازها و رمزها و درسهای نماز را در کتابهای درسی بگنجانند. وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات و صدا و سیما از هنر به ویژه هنر سینما برای نشان دادن گوهر نماز و چهره ی نمازگزار بهره بگیرند. هنرمندان عزیز با زبان شعر و قصه و نقاشی و جز اینها، و با آفرینش آثار هنری با کیفیت، بلکه برجسته، دست چیره ی هنر را به کاری چنین شایسته مشغول سازند. در مدارس، معلمان و مدیران، و درهمه ی مراکز،مسؤولان، باحضورخود در صفوف نماز، نمازگزاران را تشویق کنند. در گردهمایی های علمی و فرهنگی و آموزشی و تبلیغی، نماز را در وقت خود همچون الهام بخش صداقت و هدایت به جای آورند. نویسندگان و گویندگان دینی درباره ی نماز و مفهوم و فلسفه و هدف و آثار و برکات و احکام آن بگویند و بنویسند» این پیام مقام معظم رهبری که سرشار از مفاهیم ارزنده در فرهنگ سازی نماز است باید به صورت گسترده زیر نظر گروه های مختلف نامبرده اجرا گردد که این امر مهم از بین نرود . یکی از عوامل شکل گیری شخصیت کودک پدر و مادر و اهمیت آنها به فرزند است . کودک اولین ویژگی های شخصیتی خود را از پدر و مادر دریافت میکند زیرا ذهن کودک در اوایل زندگی آزاد است و معمولا الگوپذیری میکند و به دلیل اینکه کودک بیشتر با پدر و مادر خود درارتباط است الگو را از والدین خود مخصوصا مادر برداشت میکند . بنابراین پدر و مادر نقش بسیار مهمی در پیشرفت مذهبی فرزند خود دارند.بعد از پدر و مادر فرهنگ سازی نماز طبق نظر مقام معظم رهبری بر عهده رسانه و مخصوصا صدا وسیما و هنر است . در قالب هنر است که میتوان ذهن ها را اصلاح کرد . به طوری که در بیانی دیگر میفرمایند « تلاش های فرهنگی و هنری و برنامه ریزی های آموزشی و غیره، همه باید به گونه ای طراحی و اجرا شود که نماز، با کیفیت مطلوب، روزبه روز در میان مردم به ویژه جوانان و نوجوانان رونق گیرد و همه به راستی از این چشمه ی پاکی و روشنی بهره مند گردند. بی شک دستگاه های متعدد امور فرهنگی و آموزشی و صداوسیما و دست اندرکاران اداره ی مساجد، بیش از دیگران باید احساس مسئولیت کنند» بنابراین اولین مورد فرهنگ سازی نماز به عهده پدر ومادر و بعد ازآن رسانه و هنر است و در مراتب بعدی میتواند موارد اشاره شده در بیانات مقام معظم رهبری باشد که تمامی این گروه ها باید دست در دست هم این فریضه بزرگ الهی را ترویج دهند . بسط بیشتر این موضوع به علت مشخص بودن و رسا بودن بیانات رهبر معظم انقلاب قابل گنجاندن در این پژوهش نیست . همچنین از جوانان امت اینگونه میخواهد « شما افسران جوان جنگ نرم هستید و عرصه ی جنگ نرم، بصیرتی عمّارگونه و استقامتی مالک اشتروار میطلبد؛ با تمام وجود، خود را برای این عرصه آماده کنید»

آسیب های وارده به نماز
آسیب های وارده به نماز و فرهنگ دینی از منظر مقام معظم رهبری (دامت برکاته) بسیار گسترده است اما به
جهت خلاصه گویی و مفید بودن مطلب جدای از تهاجم فرهنگی که پیش از این بررسی شد به مهمترین و در عین حال کامل ترین مطالب اشاره می گردد :

جنگ نرم :
جنگ نرم ازمهمترین مباحث مقام معظم رهبری و ازموضوعات روشنفکرانه معظم له در سالهای اخیر است که بسیار باید مورد توجه قرار بگیرد و ایشان معتقداند دشمن دیگر با جنگ نظامی کار نمی کند و هدفش جنگ نرم و از بین بردن اراده مردم ، ذهن و فکر مردم است. اراده و ذهن و فکر مردم به علت اینکه در یک کشور اسلامی زندگی میکنند اغلب رو به اسلام دارد و از منظر مقام معظم رهبری دشمن هدفی جز تغییر اراده و فکر و ذهن عمومی ندارد . رهبر معظم انقلاب در بیانی دیگر می فرمایند «امروز تأثیر رسانه ها و تلویزیونها و هنرها و این شبکه های عظیم اطلاع رسانیِ اینترنتی و... ازسلاح و از موشک و از بمب اتم بیشتر است. امروز دنیا، یک چنین دنیایی است» همچنین میفرمایند « در جنگ روانی و آنچه که امروز به او جنگ نرم گفته میشود در دنیا، دشمن به سراغ سنگرهای معنوی می آید که آنها را منهدم کند»« جنگ نرم؛ یعنی جنگ به وسیله ی ابزارهای فرهنگی، به وسیله ی نفوذ، به وسیله ی دروغ، به وسیله ی شایعه پراکنی» بنابراین باید با این آسیب مقابله کرد و امید داشت و نگذاشت دشمن اراده امت را تغییر دهد .راه حل آن امید و مقاومت است که آن را همواره زنده نگه دارید .

نقاط ضعف :
پیش از این مشخص شد که تهاجم فرهنگی و جنگ نرم آسیب هایی را به فرهنگ نماز وارد کرده و اگر نتوان با آنها مقابله کرد زیانهای فراوان تر و غیر قابل جبرانی به فرهنگ نماز وارد می سازند . همانطور که گفته شد مقام معظم رهبری آنها را پیش بینی نموده است و به افراد و گروه های مختلف تذکر داده اند . جدای از این موارد ، در خود ملت نقاط ضعفی وجود دارد که باعث شده است آسیب هایی به فرهنگ متعالی نماز وارد گردد . رهبر معظم انقلاب این آسیب ها را شناسایی کرده است و در پیامی به مسئولین بخش های مختلف میفرمایند « ترویج نماز، هر حرکت و تلاشی است که در راه همگانی کردن آن، و تبیین اهمیت آن، و آسان کردن دسترسی به آن، بتوان صورت داد.صاحبان اندیشه و بیان، با گفتن و نوشتن؛ دارندگان رسانه ها و منبرها با پرداخت جذّاب و هنری؛ مسئولان دستگاهها هر یک متناسب با کارکرد آن دستگاه، میتوانند این وظیفه ی بزرگ را ادا کنند.کمبود مسجد در شهر و شهرک و روستا؛ نبود جایگاه نماز در مراکز اجتماعات همچون ورزشگاه و بوستان و ایستگاه و مانند آن؛ مراعات نشدن وقت نماز در وسائل مسافرتهای دور دست؛ نپرداختن شایسته به نماز در کتابهای درسی؛ نپرداختن به پاکیزگی و بهداشت در مساجد؛ نپرداختن امام جماعت به تماس با مأمومین؛ و هر کمبود دیگری از این قبیل ها، نقاط ضعفی است که باید همتهای بلند بر زدودن آن برانگیخته شود و نشانه ی ایمان صاحبان تمکّن یعنی اقامه ی نماز، در جامعه ی اسلامی ما روز بروز نمایان تر گردد» بنابراین مسئولین بخش های مختلف و با کمک مردم می بایست دست در دست یکدیگر در ترویج فرهنگ نماز فعالیت کنند و فرمایشات مقام عظمی ولایت را تحقق بخشند .

از دیگر نقاط ضعفی که رهبر معظم انقلاب عنوان کرده اند می توان به این مورد اشاره کرد که « غفلت از روحیه ی جهادی و ایثار، غفلت از تهاجم فرهنگی دشمن، غفلت از در کمین بودن دشمن، غفلت از نفوذ دشمن در فضای رسانه ای کشور، بی مبالاتی نسبت به حفظ بیت المال؛ اینها گناهان ماست، اینها نقاط ضعف ماست» در پایان با روایتی از حضرت امیر علیه السلام اهمیت یاری رهبر مشخص می شود که میفرمایند : کسی که زمان یاری رهبرش خواب باشد زیر لگد دشمن بیدار می شود.

نتیجه گیری
از منظر مقام معظم رهبری (دامت برکاته) فرهنگ شکل زندگی مردم ، عادات و رفتارهای مردم است که سالهاست مورد هجوم غرب و بیگانه قرار گرفته است و اگر از تهاجم فرهنگی جلوگیری نشود فرهنگ ایرانی اسلامی را از بین می برند و آن را طبق غرب می سازند . جنگ نرم متاسفانه از جنگ نظامی و بمباران اتمی وحشتناک تر و خطرناک تر است و مقابل این جنگ باید با امید ، تلاش ، پیشرفت و ... صفارایی کرد . فرهنگ نماز یکی از عوامل مهم جامعه اسلامی است که از اهداف مهم دشمن این است که این فرهنگ را از بین ببرد و روح آن را بی تاثیر کند . تمامی مسئولین ، ارگان ها ، سازمان ها ، شرکت ها ، آموزش و پرورش ، مطبوعات ، رسانه ، مساجد ، امامان جماعت ، والدین و هرکسی که در امر مهم ترویج فرهنگ نماز نقش دارد باید دست در دست یکدیگر این امر مهم و ضروری را در جامعه اسلامی رواج دهند و نگذارند نقشه های شوم دشمن برا این امت مسلط شود . از مساجد، مطبوعات، رسانه و هنر بهترین بهره را در زمینه نماز باید برد . همچنین در امر نماز نقاط ضعف داخلی وجود دارد که باید آنها را اصلاح نمود تا این فریضه بزرگ الهی اسلامی روز به روز پررنگ تر گردد .

پی نوشت ها
۱ - محمود روح‌الامینی،زمینه فرهنگ‌شناسی تألیفی در انسان‌شناسی فرهنگی و مردم‌شناسی،ص۴۸
۲ – بیانات در حرم مطهر رضوی ، ۰۱/۰۱/۹۳
۳ - بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۳۹۲/۰۹/۱۹
۴ - بیانات در دیدار جمعی از کارگزاران فرهنگی ۱۳۷۱/۰۵/۲۱
۵ - بیانات در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری ۱۳۹۳/۰۶/۱۳
۶ – محمد باقر مجلسی ، بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۵۲، ح ۹
۷ - بیانات پس از اقامه نماز در جمع برخی از شخصیتهای فرهنگی سیاسی ۱۳۹۰/۰۱/۲۳
۸ – محمد باقر مجلسی ، بحار الأنوار ،ج ۸۴ ص ۲۴۹
۹ - پیام به بیست و دومین اجلاس سراسری نماز ۱۳۹۲/۰۶/۱۳
۱۰ – حر عاملی ، وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۷۲
۱۱ - پیام به هفتمین اجلاس سراسری نماز۱۳۷۶/۰۷/۰۷
۱۲ - پیام به‌ مناسبت‌ برگزاری‌ دهمین‌ اجلاس‌ سراسری‌ نماز۱۳۷۹/۰۶/۱۹
۱۳ - پیام‌ به‌ دوازدهمین‌ اجلاس‌ سراسری‌ نماز ۱۳۸۱/۰۶/۱۶
۱۴ - محمد بن إسماعیل البخاری الجعفی ، صحیح البخاری، ج ۱ ،ص ۱۷۳ ،ح ۴۳۹
۱۵ - بیانات در دیدار مسئولین اجرائی استان کرمانشاه‌ ۱۳۹۰/۰۷/۲۸
۱۶ - بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در هفدهمین اجلاس سراسری نماز۱۳۸۷/۰۸/۲۹
۱۷ - بیانات در دیدار مردم قم ۱۳۷۵/۱۰/۱۹
۱۸ – متقی هندی،کنزالعمال، ج۷، ص۵۷۸
۱۹ - بیانات در دیدار مردم قم ۱۳۷۵/۱۰/۱۹
۲۰ - پیام به سومین سمینار نماز ۱۳۷۲/۰۶/۱۶
۲۱ - پیام به بیست و یکمین اجلاس سراسری نماز ۱۳۹۱/۰۶/۱۵
۲۲ - پیام شفاهی به تشکل‌های دانشجویی انقلابی ۱۳۹۲/۱۱/۲۳
۲۳ - بیانات در دیدار دانشجویان ۱۳۹۱/۰۵/۱۶
۲۴ - بیانات پس از بازدید از سازمان صدا‌ و ‌سیما۱۳۸۳/۰۲/۲۸
۲۵ - بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری ۱۳۸۸/۰۷/۰۲
۲۶ - بیانات در دیدار جمع کثیری از بسیجیان کشور ۱۳۸۸/۰۹/۰۴
۲۷ - بیانات در دیدار دانشجویان ۱۳۹۱/۰۵/۱۶
۲۸ - پیام به بیست و دومین اجلاس سراسری نماز ۱۳۹۲/۰۶/۱۳
۲۹ - بیانات در دیدار مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران ۱۳۹۰/۰۵/۱۶
۳۰ - غررالحکم ، ص۴۲۲
کتابنامه
قرآن کریم
نهج البلاغه
آمدی، عبد الواحد بن محمد ،غرر الحکم و درر الکلم ، ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامی
اسدزاده،محسن،۱۳۹۰،آموزش نماز،تهران،راه جاودان،چ۱
اسلامی ندوشن،محمد علی،۱۳۷۱،فرهنگ و شبه فرهنگ، تهران، انتشارات یزدان، ، چ ۱
اکبری،محمود،۱۳۹۱،مذهب گرایی و مذهب گریزی جوانان،قم،فتیان،چ۳
البخاری الجعفی ، محمد بن إسماعیل ،صحیح البخاری، ج ۱
ایوبی،محمد،۱۳۸۶،چگونه برای نماز صبح بیدار شویم،کاشمر،عالم افروز،چ۱
حر عاملی، محمد بن حسن ، وسائل الشیعه، ناشر نهاوندی، ج ۵
راشدی،حسن،۱۳۸۵،نماز شناسی،تهران،ستاد اقامه نماز،ج۱،چ۱۲
روح‌الامینی،محمود،زمینه فرهنگ‌شناسی تألیفی در انسان‌شناسی فرهنگی و مردم‌شناسی، تهران، عطار
عبداللهی،علی محمد،۱۳۹۲،آداب زندگی،همدان،برکت کوثر،چ۱
لطیفی گنبدی،محمدناصر،۱۳۹۲،رازها و پیام های نماز مدال مسلمانی،قم ، آئین دانش،چ۱
متقی هندی،کنزالعمال، ناشر: دائرة المعارف العثمانیة، بعاصمة حیدر آباد، ج۷،
مجلسی،محمدباقر،بحار الأنوار،تهران، دار الکتب الاسلامیه
ولایتی، علی اکبر ، ۱۳۹۱، فرهنگ و تمدن اسلامی، قم، دفتر نشر معارف، چ۴۶.